VOGELWEEKEND "WEEKENDJE WADDEN", 21 EN 22 OKTOBER 2023
Vogels kijken is als het leven zelf. Soms gaat het om welke reden dan ook even niet, meestal gaat het min of meer zoals je verwacht en heel soms heb je van die periodes dat alles op z'n plek lijkt te vallen en alles lijkt te lukken.
Afgelopen "Weekendje Wadden", de derde uitvoering van deze najaarstweedaagse, viel in de laatste categorie. Het was zo'n weekend waar zowel het gezelschap als het weer als de soorten (bijna) allemaal onze kant op vielen. Deze excursie kan dus worden opgeslagen onder de "M" van memorabel!
Het is sowieso altijd spannend om te vogelen na uitzonderlijke weersomstandigheden. Op vrijdag hadden we in heel Nederland een extreem slechte dag gehad met naast veel regen ook een oosterstorm, een zeldzaam weerfenomeen. Op zaterdag was het aanzienlijk opgeknapt en waaide de wind uit het zuiden. Zo'n verschuiving en verbetering betekent dat er wel eens gekke dingen kunnen gebeuren en dat we dus verwachtingsvol het weekend in konden. In deze gevallen zijn de kust in het algemeen en de Waddeneilanden in het bijzonder "the places to be".
Met dat idee in het achterhoofd had ik voor de deelnemers van deze editie een extraatje bedacht. Normaal gesproken bestaat een dergelijke tweedaagse uit een dag vasteland en een dag Ameland, maar mijn plan voor de zaterdag was om te beginnen op de kwelder, maar 's middags de boot te pakken naar Schiermonnikoog voor een wandeling over de zuidwestkant van het eiland. Een extra eiland, dus, en dat plan werd gelukkig positief ontvangen.
Op zaterdagochtend togen we dus vol verwachting eerst richting de beroemde kwelders ten westen van Lauwersmeer. We werden al meteen opgehouden door enkele natte akkers die stampvol vogels zaten, een typisch fenomeen van regenachtige en winderige periodes in het najaar. We zagen tussen de enorme aantallen ganzen en Kieviten o.a. Waterpiepers, Veldleeuweriken, Goudplevieren, Kemphanen, Watersnippen en een Smelleken vloog bijna tegen de voorruit toen we onze weg vervolgden.
Op de kwelder was het meteen goed raak! Als dit eerste bezoek een voorbode is voor de kweldertochten van deze winter, dan teken ik meteen bij het kruisje! Een korte wandeling, waarbij we de piertjes eigenlijk niet eens op zijn geweest, bracht kwelderspecialiteiten als Sneeuwgors, Oeverpieper, Frater (een groep van 50+!), IJsgors, een (waarschijnlijk Groenlandse) Tapuit, een juveniele Havik en zeker 5 Velduilen (op afstand, maar door de telescoop prima te zien). Maar de klapper kwam in de vorm van een rustig naar oost langsvliegend, juveniele Rode wouw! Een prachtige soort en vast een vogel die aan het corrigeren is na de harde oostelijke stroming die 'm de afgelopen dagen heeft dwars gezeten. Fantastisch!
Na deze erg fijne ochtend reden we dus voldaan richting de boot naar Schiermonnikoog. Tijdens de overtocht konden we droog de enige significante bui van de dag doorstaan; prima timing, dus!
Eenmaal op het eiland klaarde het langzaam op en werd het weer steeds beter en dat gold ook voor de vogels. We hadden slechts beperkt de tijd en waren te voet, dus dat had zo z'n invloed op onze actieradius. Desalniettemin mogen we zeggen dat we de tijd meer dan vol benut hebben, want de leuke soorten vielen als rijpe appels! We zagen meerdere Strandleeuweriken, wederom een IJsgors, de reeds lang verblijvende maar soms lastig te vinden Bonte kraai vloog plots boven ons hoofd, een Blauwe kiekendief hing rond bij de veerhaven, twee Kleine zilverreigers vlogen over het Wad en een zeldzame Dwerggors in de jachthaven betekende een nieuwe soort voor bijna iedereen. En dat gold helemaal voor het soorttechnische klapstuk van ons bliksembezoek aan dit fijne Waddeneiland. Na een melding op de Schiermonnikoog-appgroep van een (reeds in de vroege ochtend door mij voorspelde ;-)) Vale gierzwaluw boven het dorp konden we precies op tijd de dijk op rennen en had ik de vogel al heel snel in beeld. Op afstand konden we 'm een tijd lang volgen, totdat 'ie uiteindelijk achter de bomen verdween. Geweldig en qua timing weer (bijna) perfect; we moesten nog wel even flink doorstappen om de bus naar de boot te kunnen halen, maar enkele zweetdruppels later lukte dat uiteindelijk precies! We konden zodoende terugkijken op een zeer effectief en mooi middagje Schier!
Bij het binnenvaren van de haven van Lauwersoog zagen we, om de dag af te maken, zowaar twee Noordse sterns. Één daarvan was een volwassen vogel, wat in mijn beleving echt zeldzaam is zo ver in oktober. Betere foto's van andere vogelaars staan op waarneming.nl, vanaf de boot was het fototechnisch behelpen ;-).
Eigenlijk was het weekend nu al geslaagd, maar we hadden nog een hele dag over op nóg een mooie plek: Ameland!
Ook nu konden we de weinige regen die er viel makkelijk en droog ontwijken en werd het in de loop van de dag steeds mooier en zonniger. Op de boot naar het eiland was het nog grijs, maar wel vogelrijk! Oeverpiepers, Zwarte zee-eend, grote groepen Kluten, Pontische meeuw, Middelste zaagbekken, een groepje Toppers, vele Eiders en enkele Dwergmeeuwen maakten het speuren vanaf het dek zeer de moeite waard!
Zoals alle voorgaande edities begonnen we ook nu met een uurtje over zee kijken. En zoals zo vaak leverde dat (zij het natuurlijk op afstand) weer enkele erg leuke soorten op. Ongetwijfeld de klapper was een zeldzame, juveniele ZWARTE ZEEKOET, die samen met twee Zwarte zee-eenden aan kwam vliegen en uiteindelijk op zee neerplofte (waar we 'm vanwege de afstand en het geringe formaat meteen kwijt waren). Kwalitatief de beste waarnemingen waren die van een prachtig mannetje Grote zee-eend en een Parelduiker; beide vlogen dichtbij en waren lang te volgen. Overige noemenswaardigheden waren meerdere Dwergmeeuwen, enkele Pontische meeuwen, een verre Drieteenmeeuw, meerdere Roodkeelduikers, veel Zwarte zee-eenden en drie jonge Jan-van-Genten. Opvallend: we zagen 0 (lees: NUL) Zeekoeten en/of Alken...
Na koffie met gebak, dat een deelneemster mee had genomen vanwege twee nieuwe soorten op zaterdag (!), maakten we een rondje door de polders. Dat leverde niet veel meer op dan veel (heel veel!) Koperwieken, Kramsvogels en Goudplevieren, meerdere Rosse grutto's en veel van de algemene winter/poldersoorten. Een poging om, wellicht tegen beter weten in (er bleek weinig aanvoer te zijn geweest), wat zangvogels te vinden op de Staatsbosbeheercamping bleek vruchteloos. De inmiddels doorgebroken zon zorgde er wel voor dat er nog de nodige vlinders en libellen vlogen: Klein koolwitje, Atalanta, Kleine vos en Bruinrode heidelibellen zullen ongeveer de laatste zijn van 2023.
Toen er 's middags Pestvogels werden gemeld nabij Nes besloten we een poging te wagen om deze mooie noorderlingen te zien. Dit bleek het begin van één van de meest adrenalinevolle middagen die ik recentelijk heb beleefd. Spoiler-alert: we zagen geen Pestvogels, maar wel een soort waar ik totaal geen rekening mee had gehouden en die wat mij betreft zeker tien keer beter is dan een Pestvogel (in beleving is dat wellicht subjectief, maar in zeldzaamheid zeker niet)!. Toen we de minibus hadden geparkeerd op de plek waar een uurtje eerder Pestvogels hadden gezeten en we slechts lege takken zagen, leek het me kansrijk om een rondje te wandelen. Er stonden overal mooie struiken vol bessen en het kon maar zo zijn dat de Pestvogels een beetje verplaatst waren maar nog wel rondhingen. Aan de rand van het Nesserbos troffen we een luwe en warme plek. Hier vlogen wederom meerdere heidelibellen alsmede enkele Paardenbijters rond, maar mijn oog viel al snel op een libel die een opvallende vorm had. Een breed borststuk en een langzaam "taps aflopend" lijf past niet op Paardenbijter en eigenlijk op geen enkele inheemse soort, zeker niet in de tweede helft van oktober. ALARM, dus, want mijn gedachten gingen al snel naar de haast enige andere mogelijkheid, maar die leek me haast te mooi om waar te zijn... Ik probeerde dus enigszins wanhopig wat vluchtfoto's te maken, maar dat lukte nauwelijks. Echter, tot ons grote geluk ging de libel uiteindelijk zonnen aan een den en hadden we niet allen de tijd om foto's te maken, ook kon ik de kenmerken snel checken.
Altijd als ik iets zeldzaams vind, begin ik aan mezelf en aan mijn gezonde verstand te twijfelen, maar ik kon hier toch echt niets anders van maken dan een vrouw ZADELLIBEL, een soort uit tropisch Afrika (!!) die af en toe met zuidelijke stromingen mee kan komen en dan zelfs tot in Nederland kan geraken. Het is echter een zeer zeldzame verschijning en aangezien dit een vrouw was, was determinatie ook iets uitdagender (mannetjes hebben een opvallend, knalblauw "zadel" achter het borststuk en zijn dus iets makkelijker op naam te brengen). Na snelle raadpleging van hulptroepen bleek al snel dat twijfel onnodig was: dit was inderdaad een Zadellibel, een voor iedereen nieuwe soort en een regelrechte knaller! Oké, je moet de soortgroep natuurlijk wel weten te waarderen, maar de deelnemers die dat deden waren in de wolken, de anderen vonden het geweldig om getuige te zijn van het enthousiasme en de opwinding. Iedereen blij, dus, en de gids misschien nog wel het meest ;-)
Ik moest hier even van bijkomen, maar we waren natuurlijk ook nog niet klaar. Ik raapte mezelf dus bij elkaar en besloot om nog een andere plek waar Pestvogels waren gezien te proberen. Ze blijken echter steeds flink vliegerig, want ook hier troffen we ze niet meer aan maar ook hier werden we gecompenseerd: in plaats van twee Pestvogels vlogen er ineens twee Koereigers op van tussen de paarden. Ze vlogen recht over ons hoofd en landden enkele weitjes verderop. Oké, landelijk geen zeldzaamheid meer en niet zo aansprekend en fotogeniek als Pestvogels, maar voor Ameland toch echt nog wel een soort die er toe doet! Ook de vele Kepen, Kramsvogels en Koperwieken lieten zich hier weer leuk zien.
Hiermee kwam er dan toch echt een einde aan een weekend waarin er geen eind leek te komen aan de mooie soorten. Ik ben nog vol aan het nagenieten en weet bijna zeker dat dat ook geldt voor de deelnemers. Volgend jaar weer, da's alvast zeker!
