Te-XL: SFEER, SPANNING EN SUCCES!
- Martijn Bot
- 10 okt
- 9 minuten om te lezen
DRIEDAAGSE EXCURSIE, 7 T/M 9 OKTOBER 2025
Vorig jaar ontstond bij een groep vaste gasten het idee om eens een wat langere excursie op Texel te plannen. De eerste editie in 2024 smaakte al meteen naar meer en zodoende staan er voor dit najaar zelfs twee driedaagse excursies op de kalender. Voor de heel snelle beslissers: er is voor volgende week nog een plekje voor 1 persoon vrij. En mocht je nog twijfelen, lees dan even verder ;-)
Dag 1: Nadat het hele gezelschap verzameld was, begon het vogelen echt op de boot van 9.30 uur. Natuurlijk ging alle aandacht uit naar de meeuwen, aangezien zich tussen Den Helder en Texel al een week of twee een Kleine kokmeeuw ophoudt. Helaas leverde het intensieve speurwerk niet meer op dan een Dwergmeeuw en een Pontische meeuw.
De eerste bestemming was de altijd spannende zee bij Westerslag. De wind was niet bepaald gunstig en we verwachtten dan ook niet meteen wonderen. Een Grote jager was derhalve een meevaller, de Roodkeelduikers, Jan-van-Genten, Grote sterns en Zwarte zee-eenden te verwachten maar toch altijd leuk.
Omdat zo relatief kort na een storm het bos nog wel eens leuk kan zijn (zangvogels trekken zich daar vaak terug op zoek naar luwte) maakten we een klein ommetje in de Staatsbossen. We vonden enkele 'flockjes', maar troffen geen soorten die verrasten. We moesten het doen met Goudhanen, Vuurgoudhanen, Tjiftjaffen en een roepende Appelvink.
Op de Texelpagina van waarneming.nl werd melding gemaakt van een Grote pieper, die zich op de dijk rond de Mokbaai zou bevinden. Omdat deze zeldzame soort aan de grond zien een buitenkans is (het overgrote deel van de Nederlandse waarnemingen trekt over/door), besloten we een poging te wagen. En wonder boven wonder vonden we de vogel heel snel en konden we 'm allemaal heel mooi zien rondscharrelen, soms open en bloot op het minst begroeide deel van de dijk. Top!
Inmiddels werd duidelijk dat de Kleine kokmeeuw weer te zien was en zich vooral aan de Texelkant van de veerdienst op zou houden. Reden genoeg om weer terug naar de haven te rijden (waar we toch al vlakbij waren) om een hernieuwde poging te wagen; de soort was voor de hele groep minus Ć©Ć©n nog nieuw, dus de spanning steeg.
Bij aankomst zagen we de vogel meteen naast de boot dobberen, maar nog voor deze een minuut later koers zou zetten richting Den Helder, vloog de Kleine kokmeeuw in z'n eentje het Marsdiep op en verdween uit zicht. Iedereen had de vogel gezien, maar het was wel erg kortstondig. We besloten dus even rond de haven te vogelen en te wachten tot de volgende boot de vogel hopelijk weer mee terug zou nemen.
Dat pakte zeer goed uit, ware het niet dat de vogel pas enkele minuten nadat de boot al was aangemeerd doodleuk weer in z'n eentje de haven binnen kwam vliegen. Hij blijkt af en toe een eigen willetje te hebben! In de minuten die tussen zijn aankomst en vertrek van de boot lagen, liet dit zeldzame Amerikaanse meeuwtje zich echter heel erg mooi en van alle kanten zien. Missie geslaagd, dus! Ook zagen we hier nog twee Kleine zilverreigers, wat Grote sterns, Visdieven en Lepelaars.
Nu was het tijd om lekker zelf te gaan vogelen en we kozen voor een mooie wandeling in de Nederlanden. De ronde was inderdaad prachtig, maar leverde niet gek veel soorten op. Een Keep en een Boomleeuwerik, naast voortdurende stroompjes van Koperwieken en Graspiepers, maakte het gevoelsmatig wel steeds spannend en kansrijk.
Toen we de ronde bijna volbracht hadden, kwam het enigszins te verwachten maar nog steeds verrassende en opwindende nieuws door dat een andere vogelaar zojuist de BRILEIDER had teruggevonden op exact dezelfde plek als waar deze afgelopen winter en voorjaar maanden lang heeft gezwommen! De kans op een aangenaam weerzien wilden we natuurlijk niet laten schieten, hoewel het in de lijn der verwachtingen zou liggen dat 'ie voorlopig (de hele winter?) wel weer op de plek te zien zou blijven. Bij aankomst bleek dat de vogel er inderdaad weer zat, maar vooral dat 'ie zeer dichtbij bleek te zitten. Sterker nog: hij dobberde continu vlak onder de kant en liet zich daarbij waanzinnig zien! OkƩ, hij was nog wel in eclipskleed, maar dat maakte voor nu even niet uit. Ik vermoed dat we de komende weken een snelle transformatie richting prachtkleed gaan zien en hoop dat we over enkele weken weer kunnen genieten van de vogel in volle glorie. Hopelijk blijft 'ie zich dan ook zo gedragen als nu, dan wordt het nog meer een esthetische lust voor het oog dat dat het nu al was. Het voelde bovendien echt bijzonder om zo dichtbij de beroemdste vogel van Europa te zitten! Dat was niemand van ons eerder overkomen. Verder maakten een stuk of acht Geoorde futen, een Slechtvalk en drie Sneeuwgorzen het ornitologische feestje op de Waddendijk compleet!
Zoals gezegd: het is zeer aannemelijk dat de Brileider blijft en het is nog aannemelijker dat 'ie snel mooier wordt. Mocht je zin hebben om 'm te bekijken en daarnaast nog lekker te vogelen op Texel: voor 27 oktober zijn er nog drie plekken vrij op de laatste dagexcursie van dit najaar.
Met een dag die soorten als Brileider, Kleine kokmeeuw en Grote pieper had opgeleverd, hadden we maar Ć©Ć©n (luxe)zorg: hoe moeten we dat de komende dagen nog evenaren, laat staan overtreffen!?
Dag 2:
We startten de dag met een fikse wandeling op de noordpunt, de plek die in het najaar misschien wel het meest kansrijk is. Dit is dƩ aankomstplek voor vogels en daarom altijd spannend. Ook vandaag bleken er best wat vogels aanwezig in de bosjes. Goud- en Vuurgoudhanen, Tjiftjaffen en vooral heel veel Zwartkoppen maakten dat we meteen 'aan' stonden.
En ik ging helemaal aan toen ik vlakbij ineens een paar roepjes hoorde die me meteen aan BERGFLUITER deden denken. Maar zoals dat vaak gaat geloof ik mezelf aanvankelijk niet als het op een zo'n zeldzame soort gaat. Na de eerste roepsessie leek het groepje waarin de vogel zat wat naar achteren te bewegen en ik was bang dat het dus zou blijven bij een zeer sterk vermoeden. Na een minuut of tien begon de vogel echter opnieuw te roepen, nu inderdaad verder naar achteren dan eerst. Ook nu lukte het niet de vogel in beeld te krijgen, maar dat gold ook voor z'n gezelschap. Goudhanen en Tjiftjaffen riepen ook regelmatig maar bleven zo goed als alle onvindbaar in de dichte begroeiing. Alleen de Zwartkoppen kwamen af en toe even kort omhoog. Pas na de tweede auditieve waarneming kreeg ik de tegenwoordigheid van geest om mijn telefoon erbij te pakken om te proberen een opname te maken. Wederom gingen er minuten voorbij en net op het moment dat ik me over wilde geven, riep de vogel weer een paar keer, nu nog verder naar achteren en naar links ten opzichte van de eerste plekken. De roep was door de afstand inmiddels al een stuk minder goed hoorbaar en de Roodborsten, Goudhanen en Cetti's zangers deden bovendien hun best om de vogel te overstemmen. Tegen beter weten in drukte ik snel de opname-app van mijn telefoon in, nam enkele roepjes op maar had weinig vertouwen in een goede afloop. Na de laatste sessie werd het al snel stiller in de bosjes en leek het groepje verder naar achteren te zijn verdwenen.
Ondanks dat ik vrijwel zeker wist dat het een Bergfluiter moest zijn geweest (wat kan het anders zijn geweest; de roep is vrij onmiskenbaar en ik heb ze in het buitenland vaak gehoord), bleef er een wat onbevredigend gevoel. Je wilt zo'n zeldzaamheid natuurlijk heel graag ook zien...
We gingenen uiteindelijk toch maar door, maar natuurlijk bleven de roep en de soort door mijn hoofd spoken. Ik besloot de waarneming wel door te geven op de Texelapp, hopend dat iemand anders het groepje en de vogel nog ergens zou oppikken. Dat bleek de rest van de dag niet het geval, maar 's avonds bleek dat de opname nog net goed genoeg was. Jacob Bosma (uit Groningen) heeft veel ervaring met het bewerken en analyseren van geluidsopnames en kwam tijdsne ons diner met het bevrijdende telefoontje: op de opname stond, naast Goudhaan, Roodborst en Cetti's zanger, inderdaad een onmiskenbare Bergfluiter! Gaaf, toch!?
Voor een opname, zie https://waarneming.nl/observation/375425059/
Verder zagen we op het rondwandelingetje nog o.a. Groenpootruiter, Witgat, een Zeekoet en meerdere Kleine barmsijzen.
Op het Wad boven De Cocksdorp was is het traditioneel leuk vogelen en vandaag vormde daarop geen uitzondering. Zeldzaam was het niet wat we zagen, veel wel en daardoor ook leuk. Nieuw voor ons excursielijstje waren o.a. Tapuit, Grutto, Kluut, Bontbekplevier en Kanoet.
Helaas werd het weer in de middag best vervelend; een plakaat aan miezerregen bedekte enkele uren het eiland en maakte het vogelen wat lastig. We bezochten wat plekken langs de Waddenkust en checkten enkele akkers vol met ganzen en Goudplevieren. Leuk waren daar o.a. 2 Kemphanen, 5 Kleine strandlopers en een heel late Temmicks strandloper!
Aan het eind van de middag knapte het weer at op en besloten we nog even op de spiegelgladde Noordzee te kijken. Het waren daar vooral de vele tientallen Roodkeelduikers, veel nog in zomerkleed, die ons zeer wisten te bekoren. Hoewel ze in de telescoop heel mooi te zien waren, zijn de foto's eigenlijk alleen voor het idee... Acht langsvliegende Kleine rietganzen, meerdere Alken (ook ter plaatse) en wat Jan van Genten waren ook de moeite van het vermelden waard.
Dag 3
Het weer was een stuk beter dan de dag ervoor. Toen we aan de wandeling in de Tuintjes begonnen, zat er ook flink wat beweging in de lucht. Gras- en Oeverpiepers, Koperwieken, Zanglijsters en Veldleeuweriken trokken over en maakten duidelijk dat we moesten blijven opletten. Dat deden we ook, maar verder dan de algemenere soorten kwamen we toch niet. Mooi was het wel en een wolk Bontbekplevieren gaf een vliegshow in het warme ochtendlicht.
Vanaf de noordpunt zagen we een enorme groep Jan-van-Genten aan jagen op de Noordzee. Aangezien de westenwind ook wat aan het aantrekken was, waagden we maar weer eens een poging aan zee. Ook ditmaal was en bleef het helaas rustig en bleven de 'echte zeevogels' buiten zicht.
Die ochtend waren er wat leuke soorten gemeld op vooral de zuidpunt van het eiland. Dat leek dan ook de meest kansrijke plek voor een middagwandeling. Het bleek inmiddels relatief rustig, maar wel noteerden we een IJsvogel, meerdere Tjiftjaffen en vlogen er grote aantallen lijsters (Koperwieken en Zanglijsters) en vinken rond. Toen we de ronde bijna volbracht hadden, zag ik ineens op flinke afstand een bolletje in een struik zitten. De kijker erop bevestigde al snel het vermoeden: het was een Pestvogel! Deze was in de vroege ochtend al door twee vogelaars in de buurt gezien, maar was daarna, ondanks veel zoeken, spoorloos. Ineens zat 'ie er dus weer, maar zoals gezegd erg ver weg. Het duurde een kwartier voor we op de plek waren waar we 'm dichterbij zouden moeten kunnen zien, maar helaas leek 'ie toen alweer gevlogen. Wel vloog er in onze haastige wandeltocht naar de plek nog een Grote pieper voor ons op!
Zowel in het volgende uurtje als de rest van de dag bleek deze (extreem vroege) Pestvogel onvindbaar. We moesten onze handen dus maar dichtknijpen met deze waarneming en hopen op een vervolg dit najaar en deze winter! Een blik op de Mokbaai leverde nog 4 Brilduikers op.
De laatste stop was bij de Horsmeertjes, de laatste en 119e soort van deze excursie (als ik goed heb geteld, lijstjes bijhouden tijdens het vogelen is geen basiskwaliteit...) was een Kramsvogel die meevloog met de vele Koperwieken.
In de absolute blessuretijd van de driedaagse, op de boot terug, zagen we de Kleine kokmeeuw weer even een stukje meevliegen. Zij die nog meereden richting Groningen kregen ook nog een Roodhalsgans, die we vanuit de rijdende auto zagen lopen bij het Amstelmeer. In gezelschap van Brandganzen, ongeringd en dus 'telbaar', maar natuurlijk wel dubieus.
Nog twee algemene observaties. Ten eerste: gedurende de drie dagen hoorden en zagen we overal en voortdurend Grote gele kwikstaarten. Ik kan me niet heugen er ooit zo veel te hebben gezien in zo'n korte tijd.
Ten tweede: wat zijn Cetti's zangers ontploft op Texel! Ik kan me herinneren dat ik drie jaar geleden mijn eerste hoorde, nu zijn ze alom aanwezig en niet te missen! En dat is helemaal niet erg!
Deelnemers: zeer hartelijk dank voor de gezelligheid en de fijne vogeldagen. Als volgend eweek net zo leuk wordt, teken ik bij het kruisje!
Opmerkingen