Ik krijg wel eens de vraag of het niet moeilijk is om na een overweldigende buitenlandreis de draad in Nederland weer op te pikken. Het was bijvoorbeeld in het geval van de eerste Honderd soortendag van dit najaar nog geen vier dagen geleden dat ik met mijn groepje in Georgië binnen enkele uren ruim 47.000 roofvogels over zagen vliegen . Je zou je er alles bij kunnen voorstellen dat Nederland dan misschien enigszins schraal aanvoelt, de lege luchten je misschien aanvliegen en de motivatie om er hier weer voluit tegenaan te gaan even een zwengel nodig heeft.
Welnu, niets van dat alles! Vogelen in Nederland is natuurlijk totaal anders dan in de vele buitenlandse bestemmingen, zowel qua soorten als qua dagindeling, maar dat maakt het absoluut niet minder leuk, laat staan minder spannend! We leven in een land waarbij de dynamiek zeldzaam, de soortenrijkdom groot en de afwisseling door de seizoenen en verschillende habitats zeer motiverend is. Oftewel: het is dus verbazingwekkend makkelijk de focus en het referentiekader in een mum van tijd weer aan te passen aan "thuis"!
Ik had dus gewoon weer heel veel zin in de eerste Honderd soortendag van dit najaar. De meteorologische herfst is inmiddels begonnen, de najaarstrek is dat al veel langer, maar de temperaturen zijn nog wat achtergebleven op standje hoog zomer. Het werd dus een ongewoon warme dag, maar we hebben ons daar weinig van aangetrokken en zijn met een enthousiast en vol minibusje volle bak aan de slag gegaan op weg naar het doel van vandaag: minimaal 100 waargenomen (dus gehoord en/of gezien), inheemse vogelsoorten.
De start op de parkeerplaats in Drachten was meteen al veelbelovend. De Ekster was de eerste vogel van de dag (!), er zat een gemengd groepje zangvogels in de bosjes en een Gierzwaluw was al meteen een soort die je in september niet meer bij voorbaat noteert!
Stop 1 was zoals de traditie betaamt het Drents-Friese Wold. Het eerste uur gaat natuurlijk altijd hard, omdat alle gewone soorten genoteerd dienen te worden en ook nu schoot het erg op. Wel heb je in deze tijd van het jaar te maken met "flockjes" zangvogels (samenscholingen, zo gezegd) die nog wel eens de onhebbelijke eigenschap hebben om zich snel en onrustig door de bossen te bewegen. Dat maakt het lastig om iedereen alle soorten te laten meekrijgen, maar uiteindelijk lukte het om o.a. Boompieper, Grauwe vliegenvanger, Goudhaan, Roodborsttapuit, Geelgors en Veldleeuwerik te zien en vlogen ook een Sperwer en een eerste Torenvalk over.
Het Fochteloërveen is inmiddels wat aan het leeglopen qua specialiteiten, maar was toch nog steeds zeer de moeite waard. Het gebied bracht ons, naast tal van "gewone" soorten o.a. 4 Kraanvogels, 2 Appelvinken en twee opcirkelende en uiteindelijk naar zuid wegtrekkende Viasarenden!
Het Zuidlaardermeergebied is inmiddels zo droog dat het wat minder interessant is geworden, dus kozen wee ditmaal voor de Onlanden. Hoogtepunt hier waren toch echt wel de Reuzensterns, die een paar maal vlak over ons heen vlogen en meermaals (succesvolle) duikvluchten uitvoerden. Het zijn spectaculaire vogels en ringprojecten tonen aan dat onze doortrekkers voornamelijk uit Zweden komen. Ook nu zat er weer een geringde vogel bij met een Zweeds sieraad!
Een andere soort die tamelijk onverwacht de lijst op kon, was Kanoet. Deze soort is toch een uitgesproken zoutwaterliefhebber, maar foerageerde in de Onlanden vrolijk zij en zij met o.a. Kemphanen!
Mooi volgens planning vertrokken we net voor tweeën richting Lauwersmeer. In en rond het Jaap Deensgat zaten GEEN Casarca's (da's toch opmerkelijk!), maar wel o.a. een Slechtvalk, Bosruiter, Paapjes, Tapuiten, Gele kwikstaarten, Goudplevieren, Smienten en Baardmannen. Ook waren we getuige van een typisch eind augustus/begin september fenomeen: de binnenkomst van grote groepen Pijlstaarten!
In de haven van Lauwersoog zaten de vogels vooral ver weg (o.a. Oeverloper, Eiders) en lieten alleen de laatste Visdieven en vele Steenlopers zich leuk zien en horen. De voor velen "Soort van de dag" troffen we op weg naar Paessens. Op een akker werd de laatste dagen regelmatig een jonge Roodpootvalk gemeld. We besloten kort een poging te wagen en tot onze eigen verbazing kregen de vogel al vlot in beeld. En tot onze grote vreugde kwam de vogel ook nog eens steeds dichterbij totdat 'ie perfect te zien was! Heel gaaf, maar dat gold stiekem ook voor de groep van zo'n 60 Ringmussen die hier rondvloog. Zulke aantallen zie je niet zo vaak meer!
Na deze mooie opsteker volgde al snel een volgende, want vanaf de dijk bij Paessens zagen we eerst alleen Krombekstrandlopers, Kleine strandlopers, een Groenpootruiter, Wulpen, Zilverplevieren en Bontbekplevieren, maar ineens zwom er, klaarblijkelijk uit het niets, een jonge Grauwe franjepoot tussen!
Inmiddels had de teller de HONDERD SOORTEN aangetikt, waarmee de toch al geslaagde dag ook cijfermatig werd bekroond. Restte ons nog een bezoek aan de, inmiddels erg droge, Ezumakeeg. Echter, in het slenkje water dat nog rest was genoeg te zien. Hoogtepunt was een Zwarte ibis (!), maar ook de vele Krombek- en Kleine strandlopers, enorme zwerm kwikstaarten, de vele Kluten, twee Kleine plevieren, meerdere Bonte strandlopers en een IJslandse grutto waren meer dan noemenswaardig. Het meest spectaculaire op niet-steltlopergebied was een jonge slechtvalk, die al jagend op topsnelheid voor ons langs suisde, het meest verrassende was zonder twijfel een VELDUIL, die achterin het gebied kort boven de rietkraag flapte! Een vroege trekker of stiekem een lokale vogel, wie het weet mag het zeggen, maar ik zie ze toch maar zeer, zeer weinig begin september!
Het is uiteindelijk wat lastig te bepalen welke soorten nu door wie zijn gezien. De lijst die ik heb bijgehouden eindigde op 108 soorten, waarbij er nog zeker enkele soorten bij hadden gekund als ik erin geslaagd zou zijn die op tijd aan te wijzen (bij sommige waarnemingen lukt dat om diverse redenen gewoon niet).
Prima, fijne en gezellige dag, dus, en een veelbelovende aftrap van de herfst. Binnenkort verder en er zijn voor de komende weken nog enkele plekjes vrij her en der. Voor de korte termijnbeslissers: de dagexcursie naar Oostvaardersplassen (op zoek naar Zeearenden) kent bijvoorbeeld nog beschikbaarheid!