Een dag voor de excursie keek ik (Martijn) naar buiten en zag de regen gedurende zo goed als de hele dag gestaag naar beneden komen. Het was dat je wist dat er ergens achter de wolken een zon moest zijn, maar hij (of zij) had die dag niet meer dan een figurantenrol. Op het moment dat ik begin met schrijven leven we een dag na de excursie, striemt de regen horizontaal tegen de ramen en zie ik fietsers verbeten tegen de stormachtige zuidwester ploeteren. Kortom: met de planning van de excursie was om te beginnen weinig mis ;-) Ook de eerste signalen op de zaterdagochtend waren voor mij persoonlijk al meer dan hoopvol, want toen ik in het donker op weg was om mede-gids Bart-Jan op te halen kreeg ik eerst een Kerkuil en vlak daarna een Bosuil in de koplampen van het busje. Op een dag waarop een roofvogelexcursie gepland staat is dat geen verkeerd begin, ondanks dat het op dagen als deze uiteraard helemaal niet om mij gaat. Nadat Bart-Jan was opgepikt en we samen het tweede busje hadden afgehaald konden we om 9 uur stipt vertrekken. Zoals u weet beschrijven we al onze excursies op de site, maar zijn die beschrijvingen nooit in beton gegoten. Flexibiliteit is een factor die altijd een belangrijke rol in onze planningen speelt. Als we het gevoel hebben dat we door enkele aanpassingen u meer en/of mooiere soorten kunnen laten zien dan doen we dat. Die aanpassingen kunnen ingegeven zijn door het weer, de omstandigheden in de gebieden, de recente waarnemingen of een combinatie van die factoren en in het geval van deze excursie was het vooral het laatste. In de gebieden die vorig jaar ongekend goed waren was het tot nu toe erg rustig en we hadden het idee dat een route richting Lauwersmeer en de Friese buitendijkse gebieden meer (roof)vogels zou opleveren dan de oorspronkelijk geplande route door de Onlanden en het Zuidlaardermeergebied.
Zodoende vertrokken we dus niet zuid- maar noordwaarts vanaf de verzamelplek, met natuurlijk eerst de onvermijdelijke tussenstop bij de Ransuilenroestplek (nadat we overigens onderweg al Sperwer, Torenvalk, Blauwe kiekendief en Buizerd hadden gezien!). Er is elke keer wel een aantal deelnemers voor wie de uilen de reden zijn om deze excursie te boeken en ook nu waren er weer een paar mensen zielsgelukkig toen de excursie eigenlijk nog maar net begonnen was. Wat nog wel grappig was: Om de uilen zo min mogelijk te verstoren parkeerden we de busjes op een mooie afstand van de roestboom, maar bij het uitstappen bleek dat er recht boven ons één exemplaar doodleuk in een kaal boompje en weg wan de rest aan het pitten was. Omdat dit exemplaar zich open een bloot prachtig liet zien, konden we de roest verder zo goed als met rust laten. Hoeveel exemplaren er dus precies aanwezig waren weten we niet, maar een blik met de verrekijker in de boom leerde in ieder geval dat het er flink wat moeten zijn geweest. Het was ook een prima muizenjaar, dus de families zullen bovengemiddeld groot zijn!
Na dit immer leuke begin reden we naar de zuidwesthoek van het Lauwersmeergebied, wat bekend staat om o.a. haar roofvogels. In de voorbereiding had ik een akker gevonden waarop zich een groep Wilde- en Kleine Zwanen ophield en de vraag of die groep ook vandaag aanwezig zou zijn werd al snel positief beantwoord. Maar... ondanks dat we vandaag natuurlijk hoopten op zo veel mogelijk roofvogels was er ook even een moment dat we liever hadden gehad dat ze even weg waren gebleven. Achter de Wilde- en Kleine zwanen, namelijk, ontwaarde ik al snel meerdere Kleine rietganzen. Dit is een soort die opmerkelijk lastig in beeld te krijgen is tijdens excursies en zodoende erg gewild is. We zien bijvoorbeeld vaker Roodhalsganzen dan Kleine rieten, om dit maar eens te onderstrepen. Ik zag ze dus lopen vanuit het busje en kon, toen iedereen aan het uitstappen was, nog snel een plaatje maken, maar vervolgens ging het "mis": Uit het niets kwam een Slechtvalk aan gejakkerd, die voor zo veel paniek zorgde dat alle vogels behalve de Wilde zwanen (en een eenzame Zwarte Zwaan) opvlogen. Met name de ganzen vlogen in paniek alle kanten op en zo waren we de Kleine rietganzen al snel en voorgoed kwijt. Dikke pech, dus, maar wel weer een roofvogelsoort erbij voor de daglijst; in dit geval een schrale troost. Verder waren hier vele Waterpiepers en een Witte Kwikstaart aanwezig.
Op weg naar de uitkijkbult we nog even opgehouden door een groep Staart-, Kool- en Pimpelmezen, waartussen zich enkele Goudhanen en Vuurgoudhanen ophielden. Met name die laatste soort moet je altijd bekijken wanneer zich de gelegenheid voordoet, zo mooi zijn ze! Dat hebben we dan ook maar even gedaan.
Ook de roofvogels stelden ons niet teleur. Al snel zagen we de eerste jagende Blauwe kiekendief en bij nadere inspectie vlogen er al snel tussen de 10 en 15 vogels rond, waaronder twee of drie volwassen mannetjes. Niet lang daarna kregen we ook twee volwassen Zeearenden in beeld, die, zij het op afstand, aan het jagen waren op ganzen en daarbij af en toe ook rustend in toppen van kale bomen te zien waren. Andere noemenswaardige soorten waren o.a. Goudplevieren en Appelvinken.
Na de koffie met (daar waren ze weer!) heerlijk baksels van de studenten van de bakkersopleiding van Noorderpoort (de school waar ik werk) was het wel even tijd voor een sanitaire stop. De haven van Lauwersoog combineert tegenwoordig het nuttige met het aangename, want toen de blaas eenmaal geleegd was konden we meteen genieten van de volgende mooie soort: een Roodhalsfuut dobberde tussen de steigers in gezelschap van twee Futen en liet zich uiteindelijk van zeer dichtbij leuk bekijken!
De Kuifaalscholver werkte aanvankelijk niet mee (dat wil zeggen: wij konden hem niet vinden, maar we schuiven de schuld graag af...;-)), maar gelukkig kwam dat even later toch nog goed. Wederom geen roofvogel, maar het zijn de bijgerechten en de sausjes die de maaltijd helemaal afmaken, nietwaar?
Next stop: Paesens. In dit buitendijkse gebied houden zich al een tijdje Velduilen op, maar om ze overdag te zien moet je wat geluk hebben en flink speuren. Dat speuren levert dan vaak ook wat leuke andere soorten op die zich hier prima thuis voelen en voor we (spoiler alert!) uiteindelijk de Velduilen in beeld kregen hadden we ons al vermaakt met een enorme groep Fraters, een Kleine Zilverreiger, enkele Oeverpiepers en een verre, juveniele Ruigpootbuizerd, een roofvogel die op een dag als deze natuurlijk niet mag ontbreken!
Zoals gezegd: de soort waar we hier voor kwamen kostte wat moeite, maar de scherpe blik van Bart-Jan zorgde voor de waarneming van de eerste twee vogels, waarna een groepje vogelaars dat toevallig op hetzelfde moment aan het zoeken was nog eens drie vogels deed opvliegen uit een ruig terreintje. Dagen waarop je vijf Velduilen ziet zijn wat mij betreft bij voorbaat dagen om te koesteren!
Zo hadden we al met al toch een prima dag met prettig weer en ontbrak het eigenlijk nog aan één echte wenssoort: Smelleken. Een ieder die vogelt weet hoe lastig die vogels te vinden kunnen zijn en ondanks nog wat laatste zoekacties in snel afnemend licht (wat zijn die dagen toch teleurstellend kort tegenwoordig...!) lukte het helaas niet die te vinden.
Het ontbreken van het Smelleken mag de pret uiteraard niet drukken; met een daglijst waarop o.a. Kleine- en Wilde Zwanen, Zeearend, Rans- en Velduilen, Kuifaalscholver, Roodhalsfuut, Ruigpootbuizerd, 20 Blauwe kiekendieven en ongeveer 300 Fraters prijken kun je niet anders dan tevreden zijn! Nadat er nog enkele souvenirs werden aangeschaft (we hebben tegenwoordig caps en drinkflessen te koop) en we afscheid hadden genomen van alle deelnemers, vermaakten Bart-Jan en ik ons nog even met het modder- en kleivrij maken van het gehuurde minibusje. Vogelen in het noorden is geweldig en ongeveer hel leukste wat er is, maar het levert wel wat nawerk op. Geen punt, we doen het met veel liefde en gaan volgend jaar ook zeker weer. Deze zelfde excursie staat inmiddels weer op de agenda voor volgend najaar, dan waarschijnlijk weer gewoon in de gebieden die we oorspronkelijk voor ogen hadden! Reserveer nu alvast een pek als u mee wilt, het gaat zoals gewoonlijk rap...