HERKENNING VAN MEEUWEN: MEEUWEN LASTIG? WAT DACHT JE VAN KIEKENDIEVEN (KIJK EVEN MEE)!

Workshop "Herkenning van meeuwen", woensdag 28 augustus

Meeuwen: je houdt van ze of je haat ze. Bij vogelaars komt daar vaak nog een derde optie bij: je negeert ze.

Voor alles is vast wat te zeggen, maar ik zit al jaren overtuigd en met veel plezier in "kamp liefde". Vandaar ook dat ik elk jaar, misschien tegen beter weten in, een excursie rondom deze soortgroep organiseer. Ze raken meestal dan ook niet vol, maar dat maakt me eigenlijk helemaal niets uit. Al kan ik één vogelaar wat bij brengen, interesse wekken of enthousiast maken, dan is mijn missie al geslaagd!

Deze editie, die net als vorig jaar plaatsvond rondom Almere en de Oostvaardersplassen, kon rekenen op vier deelnemers, maar dat waren dan wel meteen vier erg enthousiaste, aardige en leergierige mensen. Ondanks dat de aantallen meeuwen, waarschijnlijk door de hoge temperatuur, wat tegenvielen, hadden we een mooie en gezellige dag waarbij we vooral de verschillende kleden van de eerstejaars meeuwen in het algemeen en Pontische meeuwen in het bijzonder prachtig konden bestuderen.

Hieronder wat plaatjes van de dag.

Eerste kalenderjaar (1KJ) Pontische meeuw. Ze zijn vaak op roep al uit een groep te halen!

Tweede kalenderjaar Pontische meeiw. De spiegel op de aangroeiende P10 (buitenste handpen) is mooi te zien.

1KJ (waarschijnlijk vrouwtje) Pontische meeuw.

Typische eerstejaars Pont. Lange vleugels, hoog op de poten, lange net, lichte kop en "vlak voorhoofd". Snavel zit aan de stevige kant van het spectrum.

Hier zie je mooi hoe langvleugelig een Pontische meeuw is. Vleugeltoppen raken haast de buis en in combinatie met de lange poten en de volle borst lijkt de vogel haast achterover te hangen.

Veel kenmerken zitten in staart en vleugels, dus die moet je vaak ook zien om tot determinatie te komen. Bij deze 2KJ Pontische meeuw is het "lamellenpatroon" in de handpennen mooi te zien.

Jonge pont. Koppie typisch als een liggende peer ;-)

Pontische meeuw. Onbdervleugels redelijk donker voor de soort, maar het licht-donker-lamellenpatroon en de donkere armpennen typisch.

Overwegend witte staart met brede staartband met "friemeltjes" erboven zijn kenmerkend voor (jonge) Pontische meeuwen.

Overall vrij donkere juveniele meeuw met een zeer donkere hand: dat kan alleen maar een Kleine mantelmeeuw zijn.

Op de voorgrond een erg verwarrende meeuw waarop ik geen naam zou durven plakken. Vanwege hybridisatie komen de gekste mengvormen voor, waardoor je sommige vogel maar gewoon moet laten voor wat ze zijn (hoe onbevredigend ook).

Maar op het eind van de excursie kwam de "vogel van de dag" onverwacht langs zeilen. Nee, het was geen meeuw (maar we hadden voorgenomen om ook andere soorten aandacht te geven mocht daar aanleiding toe zijn ;-)), maar een erg verwarrende kiekendief.

Sterker nog: zelden heb ik zo veel verschillende meningen gehoord van gerenommeerde en ervaren vogelaars als over deze vogel. Ik heb de vraag bij verschillende mensen uitgezet en steeds weer kwamen er andere meningen en onderbouwingen. Gelukkig maar, want voor ik de vogel rondstuurde had ik zelf al anderhalf uur met boeken en internet zitten puzzelen en was daarbij al zeker 27 keer van mening veranderd. Dat er dus geen unaniem antwoord van de experts kwam, sterkte me in ieder geval in het gevoel dat mijn worsteling dus terecht was.

Welnu, hier komt 'ie dan:

Oké, duidelijk is natuurlijk dat het om een eerstejaars Steppe- of Grauwe kiekendief gaat (slank, oranje, vier vingers). Maar welke van de twee is dan de grote vraag!

De meningen gaan dus alle kanten op. Grote namen als Dick Forsman en Nils van Duivendijk hebben hun mening gegeven en ook andere experts die goed in deze materie zitten hebben er iets van gezegd. Zonder (nog) te zeggen wie wat heeft gezegd (omdat ik eventuele nieuwe meningen niet wil beïnvloeden), hier drie uiteenlopende reacties (soms vertaald naar het Nederlands):

1. "Voor mij is dit een typische Grauwe kiekendief. Hele donkere armpennen en vrij donkere vingers met typische koptekening, met grote witte vlekken rond het oog en een mager getekende nekband. Ook de smalle kop en het slanke lijf, het breedst rond de borst, zijn typisch voor juveniele Grauwe.

2. Juveniele Steppe! Open hand, onregelmatig donkere handpentoppen, semi-lichte achterrand van de hand en mooi "nekblok" passend op een vrouwtje. Klopt ook met bandering hand en ontbreken van streep in de arm. En final check: poten lijken ver achter de vleugelrand te zitten, waardoor de staart relatief minder lang lijkt t.o.v. Grauwe. Krijgt een ander zwaartepunt. Juveniele Steppe vrouw, dus!

3. Boeiend beest! Het hp-patroon laat weinig twijfel voor een Step, maar het koppatroon is min of meer intermediair met Grauwe. Ik heb dit eigenlijk nog zelden gezien en het idee van een hybride vind ik in dit geval wel serieus.

   Zo niet dan is het een wat rare Step. Een zuivere Grauwe lijkt me uitgesloten.

   Kop is ècht raar voor een Step vanwege de heel brede witte vlek onder het oog, in combi met de beperkte donkere wangvlek, die min of meer geïsoleerd lijkt te liggen en dus geen verbinding lijkt te vormen met de snavel. Dus zoals Grauwe, maar ook weer niet helemaal... Al met al vind ik het dus een logische kandidaat Steppe x Grauwe hybride.

Zijn jullie er nog?? Prachtig dat er vogels rondvliegen die zo veel discussie kunnen oproepen. Nu zijn de foto's natuurlijk alles behalve lekker en moet je oordelen op basis van magere informatie, maar toch: je ziet hoe de meest doorgewinterde vogelaars sommige kenmerken toch weer anders interpreteren dan anderen.

Ik ben natuurlijk erg geïnteresseerd in meer input, dus mocht je het leuk vinden om mee te worstelen: deelname is gratis!