In 2017 gebeurde er iets wat, zij het met enig gevoel voor sensatie, "Het wonder van Groningen" genoemd mag worden. In een voor de regio karakteristieke graanakker vond het eerste broedgeval van Steppekiekendieven van Noordwest-Europa plaats. Ik (Martijn) had toen het genoegen het uitvliegen en opgroeien van de jongen van nabij te mogen volgen en het was fantastisch om te zien hoe de maar liefst VIER jongedames (het waren alle vrouwtjes, een vijfde jong heeft het niet gered) zichtbaar zelfstandiger werden en uiteindelijk de wijde wereld introkken. Hieronder enkele foto's van de hand van Michael Kopijn (Nederbirds).
Sommige mensen twijfelen nog wel eens aan het nut van het ringen van vogels in het algemeen en kiekendieven in het bijzonder. Grauwe Kiekendief - Kenniscentrum Akkervogels doet dat echter met alle paartjes in het werkgebied met de grootst mogelijke zorgvuldigheid en met een duidelijk doel. Dankzij hun fantastische werk, zowel op het gebied van geschikt maken van habitat, de bescherming van de broedende vogels als het monitoren van "onze" kiekendieven door middel van wingtags en ringen, kunnen we u een prachtig en haast onvoorstelbaar nieuwtje meedelen dat rechtstreeks te maken heeft met "ons" paartje van 2017.
Dit jaar werd namelijk het eerste broedgeval van Steppekiekendief in Spanje vastgesteld. U kunt zich voorstellen dat men daar net zo euforisch was als wij dat twee jaar geleden waren, want het betreft veruit het meest zuidelijke broedgeval ooit en uiteraard het eerste voor het Mediterrane gebied. Echter, ook wij mogen een beetje (heel erg) trots zijn op dit succes, want het vrouwtje van dit Spaanse paartje was... Precies! Eén van de jongen van het Groningse broedpaar uit 2017 en wellicht één van de vogels op de bovenstaande foto's! Dankzij de ring kon deze dame worden geïdentificeerd en weten we dus ten eerste dat ze nog in leven is en ten tweede dat ze voor de tweede keer in haar nog korte bestaan het Europese vogelnieuws heeft gehaald. Nu niet als dochter, maar als trotse moeder! Geweldig, toch?
Terug naar Groningen. Na het succes van 2017 was er natuurlijk één grote vraag: Zou het paartje besluiten terug te keren naar Groningen of zou wellicht één van de jongen worden teruggevonden in de buurt? Welnu, het antwoord volgde in april en mei en het complete verhaal valt te lezen in een eerdere post op ons blog. De korte versie luidt dat het vrouwtje al snel terug was in exact hetzelfde perceel, aanpapte met een mannetje Grauwe Kiekendief, begon met nestbouw maar uiteindelijk niet tot broeden is gekomen. Hier een foto van een prooioverdracht tussen het vrouwtje Steppe- en een mannetje Grauwe Kiekendief uit 2018. Het is een uniek schouwspel maar tegelijk een combinatie die waarschijnlijk bij voorbaat gedoemd was te mislukken.
Daarmee leek een vroegtijdig einde te komen aan het verhaal van broedende Steppekiekendieven in Nederland. Groot was de verbazing dan ook toen half april van dit jaar door vrijwilligers van het Agrarisch Collectief melding werd gemaakt van een "nieuw" paartje Steppekiekendief, op hemelsbreed niet gek grote afstand van de plek van 2017 en 2018. Er werd gebaltst, er werd met nestmateriaal gesleept en veelvuldig vlogen de muizen door de lucht, dus dat zag er zeer veelbelovend uit. De afstand van de weg tot het nest was echter wat groter dan de vorige keer, dus de foto's zijn wat minder van kwaliteit, maar wat maakt dat uit: er leek zich een nieuw wonder aan te dienen en dat is het allerbelangrijkste!
De foto's leerden ons wel dat het wederom hetzelfde vrouwtje betrof, maar of het mannetje ook het individu van 2017 is of dat het simpelweg een passant is geweest die door "ons" vrouwtje aan de haak is geslagen zullen we waarschijnlijk nooit weten. Het is een goed voorjaar geweest voor doortrekkende Steppekiekendieven, dus dat laatste scenario is zeker niet ondenkbaar. Hoe dan ook, twee Steppekiekendieven hebben elkaar weer weten te vinden in een Gronings graanveld en vanaf ongeveer 29 april (een flink stuk eerder dan in 2017) leek het vrouwtje reeds op de eieren te zitten. Het grote duimen draaien kon beginnen!
Eind mei kwam na een inspectie van het nest en na het plaatsen van een beschermende kooi het verlossende nieuws: er zaten 6 (lees: ZES!!) jongen in het nest! Een ongelofelijk, ruim bovengemiddeld aantal, dat zult u begrijpen! Voeg daarbij de grote aantallen muizen die dit jaar in het noorden waren geboren en een droomscenario leek werkelijkheid te worden.
In de weken erna werkte het paartje keihard (zie hierboven) en groeiden de jongen als kool. Halverwege juni flapte het eerste jong al boven het graan uit (dat is erg vroeg) en was het dus de hoogste tijd om het kroost van ringen te voorzien. Uiteraard werd dit gedaan door de mensen van de Grauwe Kiekendief - Kenniscentrum Akkervogels, onder toeziend oog van een klein clubje mensen dat het broedgeval van het begin af aan had gevolgd alsmede enkele geïnteresseerde dorpelingen.
Het belangrijkste nieuws was dat alle zes de jongen nog in leven waren en dat hun gezondheid prima in orde leek. Verder konden ook de geslachten worden vastgesteld. Bij jonge vogels is namelijk al meteen en vrij simpel te zien of het een mannetje of een vrouwtje betreft: Mannetjes hebben een lichte(re) iris dan de compleet donkere ogen van de vrouwtjes. Zo werd duidelijk dat we hier te maken hebben met een door mannen gedomineerde familie: er werden namelijk maar liefst vijf mannetjes en één vrouwtje uit het nest gevist, waarmee de balans in geslachten van in Nederland geboren Steppekiekendieven is hersteld. Met de vier vrouwtjes uit 2017 erbij zijn er nu dus vijf mannen en vijf vrouwen uitgevlogen!
Na een uiterst professionele en efficiënte ringsessie werden de jongen terug in het nest gezet en was het aan de ouders om in de dagen erna de laatste prooien aan te leveren voor de vogels langzaam maar zeker hun eigen kostje bij elkaar moeten scharrelen. Steeds vaker konden de jongen flappend boven het graan worden waargenomen en de ouders waren duidelijk steeds minder frequent rond het nest te vinden. Twee weken na de ringsessie was het mannetje zelfs al volledig uit beeld en kwam het vrouwtje nog sporadisch kijken en zo af en toe nog een muisje brengen. De kiekendieven waren pubers geworden die op eigen benen moesten leren staan, dat was duidelijk!
Naar mate de weken vorderden waagden de jongen zich steeds verder weg van de nestplek, werden eerste eigen prooien gevangen en werden vijanden hardhandig en soms met vereende krachten uit het territorium verjaagd. Zo werd gezien dat de jongen, die voor alle duidelijkheid net enkele weken konden vliegen (!), Buizerds, Bruine Kiekendieven, Torenvalken en een Grauwe Kiekendief met succes verjoegen! Ook werden volop vliegoefeningen gedaan, waarbij ook vaak achter broertjes en/of het zusje werd aangejaagd; dit alles om wendbaarheid en snelheid te verkrijgen die hard nodig zullen zijn in de zeer nabije toekomst.
Inmiddels is het nestakker gemaaid, vliegen de jongen steeds verder weg en het zal niet lang meer duren voordat de vogels hun eigen weg kiezen. Hiermee komt een einde aan enkele opwindende maanden en kunnen we niets anders dan hopen dat de zes dappere jongen een mooi, lang en hopelijk vruchtbaar leven tegemoet gaan en dat we wellicht nog eens iets van ze vernemen. Hulde ook aan pa en ma, maar vooral ook aan het Agrarisch Collectief en Grauwe Kiekendief - Kenniscentrum Akkervogels. Dit succesverhaal is een prachtige bonus/beloning naast het toch al fantastische werk dat wordt verzet in Noordoost-Groningen bij de kernpopulatie van de Nederlandse Grauwe Kiekendieven. Tot volgend jaar??
Comments