MINIBUSEXCURSIE "KRAANVOGELS IN DRENTHE", 14 MAART 2022
Excursies kunnen om meerdere redenen het predicaat "memorabel" verdienen en die redenen kunnen natuurlijk positief of negatief zijn. Memorabel is per slot van rekening geen waardeoordeel; de excursie waarop ooit na afloop de minibus moest worden weggetakeld vanwege een mechanisch defect was ook best memorabel. Hoe dan ook, de excursie van gisteren was er weer eens eentje voor onze geschiedenisboeken en kunnen opgeslagen worden onder de trefwoorden "droomervaring", "opwinding" en "once in a lifetime". Kortom: hij vindt een plekje op het plankje "positief memorabel". De reden: Één vogel. Meer is soms (vaak) bij ons type mensch ook niet nodig.
Laten vogels nu ook precies de reden zijn geweest waarom er zich op een maandagochtend een groepje mensen had verzameld op een parkeerplaats nabij Appelscha en plaatsnam in de minibus. Het doel kon vandaag echter wat specifieker worden gemaakt, want men wilde vooral graag Kraanvogels in beeld krijgen. In deze tijd van het jaar broeden ze nog niet, foerageren ze nog buiten de kwetsbare veen- en heidegebieden en zijn ze, als je weet waar je moet zijn en uiteraard voldoende afstand houdt, goed en zonder gevaar op verstoring te bekijken en kun je tevens hopen op een mooi baltsdansje op z'n tijd.
We waren nog maar amper op weg of we vonden al meteen twee vogels, die eerst door een tractor (er werd zeer veel gewerkt op de landerijen, wat het vogelen niet altijd even makkelijk en prettig maakte) en vervolgens door een wandelaar met hond, maar in beide gevallen onbedoeld, aan het vliegen werden gebracht.
Door de vele arbeidsdecibellen- en bewegingen op de velden duurde het even voor we een volgende waarneming konden toevoegen, maar die was dan ook meteen erg mooi. Langs een doorgaande weg konden we een paartje in alle rust bekijken en al vlot deden ze waar we toch stiekem op hoopten: Met een hoop getetter werd er even gebaltst! Daarna, echter, blekende twee vogels al snel flink afgeleid. Het was eerst niet helemaal duidelijk wat er aan de hand was, maar daar kwamen we vlot achter. Zie onderste foto!
Tevreden met deze twee mooie waarnemingen trokken we voor het vervolg van de dag het bos in, maar niet voordat we eerst de mooie start van de dag vierden met koffie en koek. En drie keer raden wat er toen ineens geruisloos maar erg laag over ons heen kwam scheren!
Het bos in deze tijd van het jaar begint al een aardige kakofonie te worden. Wij wisten o.a. Goudhaan, Vuurgoudhaan, Glanskop, Zwarte mees, Appelvink, Zwarte specht, Sijs, Keep, Boomkruiper, Boomklever, Havik en meerdere Geelgorzen te vinden en we zagen enkele Raven en wederom Kraanvogels roepend tussen de bomen door vliegen. Met name de waarnemingen van mooie mannen Goudvink en Geelgors vielen (en zeer terecht!) goed in de smaak!
De tijd vorderde inmiddels alweer gestaag en in de hoop om nog wat extra Kraanvogels dan wel wat andere specialiteiten te vinden, reden we rustig richting de weg door het veen. Al snel vonden we inderdaad wederom Kraanvogels; ook nu betrof het weer een paartje, dat veelvuldig met elkaar "in de weer" was en daarbij ook veel geluid produceerde. Plotseling, echter, vlogen er nogal wat eenden en Kieviten op, een signaal dat het begin inluidde van een nogal chaotisch laatste deel van de excursie...!
Opvliegende vogels zijn voor vogelaars vaak een reden om de lucht extra in de gaten te houden. Als het geen menselijke verstoring betreft, dan betekent het namelijk vaak dat er een roofvogel nadert en dat is eigenlijk zonder uitzondering interessant. De paniek was echter dermate groot dat het eigenlijk niet anders kon dan dat er een Zeearend rondvloog en het duurde dan ook niet lang voor ik de "dader" oppikte. De vogel vloog echter ver weg en een telescoop was dan ook nodig om de ervaring wat op te krikken. Ik zette deze snel neer en in de overtuiging dat ik de deelnemers een Zeearend ging laten zien zocht ik de vogel op. Toen ik 'm te pakken had, gaf ik de telescoop zo snel mogelijk over zodat anderen de vogel konden bekijken, maar wat ik zojuist in een flits had gezien, baarde me wel enigszins zorgen. Het vliegbeeld, de kleine kop, de vorm van de staart; het leek niet echt op een typische Zeearend... Ik besloot zo goed en zo kwaad als het ging en eerst zonder nog wat te zeggen (Een Zeearend is ook mooi ;-)) in stilte wat foto's te maken, maar de vogel vloog zo ver weg dat mijn autofocus z'n bestaan volledig negeerde. Ik moest dus maar handmatig en op zicht proberen wat te fabriceren, wat ook verre van meeviel. Na een keer of dertig lukraak te hebben afgedrukt, bleken er drie plaatjes toonbaar en schrok ik me te pletter! Dit was inderdaad geen Zeearend, maar een retezeldzame BASTAARDAREND of iets wat daar tegenaan schurkt! Nu komen er hybriden voor met Schreeuwarend en die zijn waanzinnig lastig uit te sluiten, zeker op basis van deze magere pixels, maar dat dit iets heel zeldzaams was, was duidelijk! Toen het kwartje gevallen was en ik de groep uiteraard deelgenoot had gemaakt van mijn conclusie, begon bij mij de mix van opwinding en stress enigszins parten te spelen. Stelt u zich even voor: Ik (Martijn) kijk al ruim 40 jaar vogels en had deze soort nog nooit gezien! Als je dan ineens en volkomen onverwacht oog in oog (nou ja, bij wijze van spreken) staat met zo'n megazeldzaamheid, dan bezorgt dat een enorme kick alsmede de nodige nervositeit!
Het was nu zaak de vogel terug te vinden, de waarneming wereldkundig te maken (vogels kijken doe je samen, dus als je iets vindt dat anderen graag ook zouden willen zien en er is geen gevaar voor verstoring, dan deel je dat), de storm van appjes en telefoontjes in goede banen te leiden en tegelijk nog even koelbloedig de excursie tot een goed einde te brengen: Ga er maar aan staan! Multitasken XL!
Het eerste, de vogel terugvinden, lukte in eerste instantie niet, maar op basis van hoe de vogel bewoog en waar we 'm uit het zicht waren verloren, lag het in de lijn der verwachting dat 'ie nog ergens in het gebied aanwezig zou zijn. De rest ging me aardig goed af: Lokale vogelaars waren geïnformeerd, ik had gedeeld waar ik dacht dat de vogel zich zou kunnen bevinden en na een kwartiertje was ik weer dusdanig bij mijn positieven dat ik de excursie kon hervatten ;-). Gelukkig had ik vandaag een groep die de humor er wel van inzag en het leuk vond om dit circus en deze opwinding eens mee te maken, ondanks dat de meesten van de soort nog nooit hadden gehoord en al helemaal niet exact wisten hoe zeldzaam de vogel daadwerkelijk was.
Kort nadat we de excursie hadden hervat kwamen de eerste vogelaars al aan en kon ik het uiteraard niet laten om, naast naar Klapeksters en Kraanvogels te zoeken voor de groep, ook nog met een schuin oog de lucht in de gaten te blijven houden. En tot mijn verrassing vond ik de vogel al snel weer terug, ditmaal laag boven het veen en ongeveer op de plek waar ik 'm in eerste instantie al verwachtte. Dat was goed nieuws, dat betekende dat 'ie er nog was en dat de vogelaars die er waren en/of onderweg waren niet voor niets zouden komen. Net toen we de laatste, korte wandeling van de dag wilden starten en we nog hadden genoten van een man en vrouw Blauwe kiekendief, kreeg ik een appje dat men de vogel boven het veen in beeld had. Toen ik de groep dat meedeelde, besloten we gelukkig unaniem om nog een poging te wagen om 'm mooier te zien. Welnu, we zagen de vogel inderdaad, maar in de doorbrekende zon was 'ie inmiddels zo hoog opgeschroefd dat het de kwaliteit van de waarneming niet echt ten goede kwam...
Toen het er serieus op leek dat de vogel het gebied uitvloog en het inmiddels best druk was geworden met vogelaars, besloten wij er een punt achter te zetten. Mooier zou het toch niet worden en we hadden onze doelsoorten ook nog eens prachtig gezien en gehoord! Iets na vieren waren we terug op de parkeerplaats en konden we terugkijken op een zeer bijzondere dag met een nogal bizar einde. Groep: Bedankt voor de geestelijke bijstand tijdens en de flexibiliteit na de ontdekking van wat zo maar eens nu al de Birdingholland.nl-soort van het jaar kan zijn! Maar uiteraard leg ik me daar voor 31 december 2022 nog zeker niet bij neer ;-)
Toen ik de groep uiteindelijk had afgezet, zag ik dat de vogel toch weer was teruggevonden, ditmaal zittend op een paaltje in het veen. Aangezien de melding al van even geleden was, vreesde ik dat ik te laat zou zijn om daarbij nog aan te sluiten. Dat bleek ook, maar aangezien 'ie nog wel in het gebied rondhing, reed ik samen met vaste gast Wilma toch nog even terug. Daar duurde het niet lang voor ik de vogel weer oppikte en leek het even alsof 'ie recht op ons af kwam vliegen. Ineens viel de vogel echter in in het bos om daar helaas niet meer uit te komen. De show was voor vandaag voorbij, maar het was prachtig geweest! Toen we in het mooie namiddaglicht ook nog werden verblijd met zowel een Klapekster en een adulte Zeearend, was de dag compleet en kon ik al uitkijken naar het Belgisch biertje 's avonds op de bank om deze dag en deze zeer bijzondere, zeg maar gerust memorabele, vogel te vieren!
EDIT: De Bastaardarend blijkt, op basis van de beschadigingen in de handpennen, dezelfde vogel te zijn die eerder deze winter in België en later nog in de Kwade Hoek (Zuid-Holland) is gezien. Toen zijn er betere foto's gemaakt en op basis van die plaatjes is duidelijk dat het om een zuivere Bastaardarend gaat! Heel fijn, dus, dat scheelt een hoop gepuzzel!