De excursie die de volledige titel "Zeearend en wintervogels langs de Randmeren" draagt, heeft een speciale plek in mijn (Martijn) hart. Niet alleen houd ik erg van het gebied in deze tijd van het jaar, het was ook de eerste groepsexcursie die ik buiten "mijn vertrouwde Noorden" deed toen ik in 2015 besloot om met Birdingholland.nl te beginnen. Destijds gingen er drie mensen met me mee (een minibus was er nog niet) en werd het een mooie dag mét Zeearend, een dag die vertrouwen gaf om verder te denken en door te gaan. En zie hoe het inmiddels gruwelijk uit de klauwen is gelopen ;-)
Afgelopen zaterdag, The Day after Eunice", stond er gewoon weer een volgeboekte en erg enthousiaste groep op me te wachten nabij Vossemeerdijk. Ik vind het nog steeds verbazingwekkend en nooit vanzelfsprekend dat dat zo is, dat er steeds maar weer zo veel mensen ons weten te vinden en met ons mee willen. Hierbij gewoon even een woord van immense dank voor iedereen die het mogelijk maakt dat ik inmiddels de mooiste en leukste baan van de wereld heb ;-)
Oké, de dag dan. Zoals gezegd was het tot een paar uur voor aanvang van de excursie nog code rood geweest en had De Storm overal zichtbaar haar sporen nagelaten. Wij reden echter in de zon en bij een wind die "te hebben" was weg van de verzamelplek. De eerste stop is normaliter de zandplaat net ten noorden van Roggebotsluis middenin het Vossemeer. Hier kunnen steltlopers als Goudplevieren en Kieviten alsmede meeuwen droge pootjes houden en het is derhalve een veilige en veel gebruikte rustplaats voor grote aantallen vogels. Nu, echter, bleek het water door de harde wind dermate hoog opgestuwd dat de zandplaat geheel onder water was verdwenen. Daarmee bleek die stop nutteloos, dus reden we enkele kilometers noordwaarts tot een plek waar het Vossemeer was breder wordt en waar zich wel veel vogels leken op te houden. Uiteraard waren er veel eenden voor handen: Kuifeenden, Krakeenden, Tafeleenden, Wintertalingen, een Nonnetje en aardig wat Brilduikers waren de eerste soorten die we in beeld kregen. Echter, de aandacht verplaatste zich al snel van het water naar de lucht, want daar begon een indrukwekkend showtje, opgevoerd door eerst twee, toen drie en uiteindelijk zeker VIJF Haviken! Ze baltsten, riepen en tuimelden in de lucht over elkaar heen: Heel erg gaaf!
Verder doorrijdend kwamen we o.a. enkele langsvliegende Pontische meeuwen en wat verre Wilde zwanen tegen, maar het werd echt interessant toen ik door de schuine voorruit en heel ver weg een Zeearend zag vliegen. Tijdens alle voorgaande edities was het gelukt om een Zeearend te laten, maar makkelijk ging het nooit. Één of twee waren het er steeds. Genoeg, maar het houdt niet over en je voelt meteen een editie aankomen dat het een keer niet zal gaan lukken. Ik was dan ook erg blij dat het meteen in het begin al dreigde te lukken en die "druk" dus van de schouders zou zijn. Een, uiteraard veilig en verantwoord, extra dotje gas bracht ons snel naar de "plek des onheils" en daar brak mijn klomp; figuurlijk uiteraard en gelukkig. Het bleek namelijk niet om één, maar om niet minder dan ZES, alle onvolwassen, Zeearenden te gaan. De gaven, zij het op enige afstand, een leuke vliegshow weg. Het leek zowaar de Oostvaardersplassen wel, maar hier verwachtte ik het toch echt niet! Uiteindelijk gleden ze langzaam af in de richting IJsseloog en de Ketelbrug. Heel erg gaaf!
We waren dus nog geen uurtje op weg en er stonden al 5 Haviken en 6 Zeearenden in de denkbeeldige notitieboekjes: Dat kon minder!
Nabij Ketelhaven troffen we een mooie groep duikeenden met o.a. enkele prachtige Grote zaagbekken en een Dodaars. Nog een stukje verder vonden we één van mijn persoonlijke hoogtepunten van de dag. Het is een soort die op de populariteitsranking onder vogelaars of de lijstjes van Most wanteds meestal niet heel hoog staat, maar waarvan ik steevast erg geniet en die ik bovendien verrassend weinig tegen kom, zeker niet in volwassen kleed zoals dit: Een Geelpootmeeuw! Deze "Zilvermeeuw van de Middellandse zee" is jaarrond wel in kleine aantallen in ons land te vinden, logischerwijs vooral in het zuiden, maar is zeker geen alledaagse verschijning. Sterker: ik denk dat ik er tegenwoordig maar één zie op elke honderd Pontische meeuwen, en dan is het misschien nog een voorzichtige inschatting. Kortom: Fijn!
Nadat we de Ketelbrug in het vizier hadden gehad, draaiden we om en ging de route zuidwaarts richting Biddinghuizen en Harderwijk. Op vele Pijlstaarten na zagen we een tijdje niet écht noemenswaardige soorten en bleek de harde wind toch wel van invloed op de aantallen eenden op de meren. Gelukkig staken de Zeearenden een helpende hand toe. Eerst brachten we een bezoek aan het nest (nou ja, op afstand, uiteraard). Hier bleek dat, in tegenstelling tot het paar in de Oostvaardersplassen, het nest nog wel in de boom hing, maar er leek wel enige schade te zijn. Één van de adulte vogels vloog hier uiteindelijk langs en over en omdat 'ie in de richting vloog waar wij ook naar op weg waren, kwamen we dezelfde vogel kort daarna weer tegen in gezelschap van zijn/haar partner. Uiteindelijk vlogen cirkelden ze tot grote hoogte op en verdwenen uit beeld. Maar dat betekende nog niet het einde van de tweede Zeearendenshow van de dag, want kort daarna verschenen zowaar nog twee onvolwassen vogels ten tonele! Zij brachten het dagtotaal daarmee op TIEN!
In de voorbereiding op deze excursies had ik nabij Harderwijk een plekje gevonden voor Steenuil. Mijn plan was om die te bezoeken mochten de omstandigheden gunstig zijn. Steenuilen houden van zon en aangezien we die nog steeds zagen, besloten we unaniem om een gokje te wagen even een klein omweggetje te nemen. Al snel bleek dat niet alleen de zon voorlopig verdwenen leek, maar belangrijker nog dat de schuurtjes waarop de Steenuil graag zat half ingestort waren door de storm... Een beetje jammer, dus, en het leek er kort op dat we het met enkele Appelvinken als troostprijzen moesten doen. Niets te klagen daarover, trouwens; het blijkt een soort die altijd heel lastig aan excursiegasten is te tonen vanwege hun notoire schuwheid en voorkeur voor hoge bomen en dichte kruinen. Echter, toen we op het punt stonden om weg te rijden zag ik een vogel opvliegen die ik niet meteen kon plaatsen. Toen ik uitstapte kreeg ik zelfs twee vogels in beeld en maakte mijn hart een sprongetje: EUROPESE KANARIES! Een heuse zeldzaamheid en gelukkig lieten ze zich uiteindelijk ook prima aan iedereen zien. Ik gok zelfs dat het drie vogels waren, aangezien er op een gegeven moment twee exemplaren een eindje wegvlogen en er tien seconden later ineens toch nog/weer één op de oude plek rondscharrelde. Afijn, twee of drie, het maakt niet uit. Het is een zeer fijne waarneming van een soort die je (met gevoel voor eufemisme) niet elke dag ziet!
Er stond nog één wandeling op het programma en wel die naar de Kapteinshut. Echter, halverwege liepen we ons klem op een combinatie van omgevallen bomen en (vooral) veel te diepe plassen. Dat noopte ons tot een andere route die dus niet naar de hut leidde. Hierdoor misten we vandaag Krooneenden, maar zagen we wel onder andere de ELFDE Zeearend van de dag overflappen! Dat is toch ongekend!?
Langzaam begon de lucht te betrekken en was het eind van de dag in zicht. Nog enkele korte stops leverden nog wat Nonnetjes en bizarre aantallen Futen op en op de allerlaatste locatie konden we, ter vergelijk met de Geelpootmeeuw van eerder op de dag, ook nog een mooie adulte Pontische meeuw bestuderen. Ook hier zagen we zowaar nogmaals enkele Appelvinken lang boven in een boom zitten en roepen!
Deelnemers: Zeer veel dank voor de gezellige dag. Er waren voor de verandering eens vele nieuwe gezichten, waarvan ik op basis van deze eerste ervaring van harte hoop dat ik die in de toekomst nog eens terug ga zien!