Op 21 december werd ik (Martijn) geopereerd aan een lies- en een buikwandbreuk. Dat betekent letterlijk en figuurlijk even een pas op de plaats, iets waar ik doorgaans geen ster in ben. Noodgedwongen leefde ik een tijdje in een huispak, was mijn actieradius relatief klein en stonden de excursies even stil en dat valt voor een rusteloos persoon als ik niet mee ;-). Na exact een week was ik gelukkig dermate goed hersteld dat ik de winterbroek met windstopper (die was nodig!) weer fatsoenlijk dicht kon krijgen, ik weer goed kon lopen, telescopen en camera's kon sjouwen en kon ik dus "gewoon" de tweedaagse in de Delta kon gidsen.
Gelukkig werd ik op de eerste dag vergezeld door Corstiaan Beeke. Hij kent de regio vele malen beter dan ik en ik had dus de relatieve luxe dat ik met mijn busje achter die van hem kon aanrijden. Best lekker om een keer te volgen in plaats van de leiden, helemaal als je nog niet helemaal topfit bent.
Er stonden twee dagen vogelen op het programma. Een deel van de deelnemers deed beide excursies, andere kwamen alleen de ene dan wel de andere dag. Het idee was om op dag één te focussen op de vele mooie locaties op Goeree en Schouwen, terwijl de tweede dag vooral Brouwersdam en omgeving zou worden bevogeld.
Echter, zoals zo vaak verliep het weer eens anders. Inmiddels ben ik er wel achter dan de Delta, meer dan welke andere locatie ook, vraagt om een open vizier en maximale flexibiliteit. Eigenlijk is dat ook ons handelsmerk en iets wat we sowieso vaak en het liefst doen, maar volgend jaar laat ik de excursiebeschrijving nóg wat opener. We starten en eindigen op een bepaalde plaats en op een bepaald tijdstip, maar wat er tussendoor precies gebeurt laten we over aan de omstandigheden en de vogels. Dat werkt het beste en is ook waar het in de praktijk heel vaak op neer komt.
De eerste dag was afgelopen woensdag en zoals helaas vaker in de Delta testten de weergoden weer eens ons doorzettingsvermogen. Een harde wind, geen zon en regelmatig wat regen: het was een dag die je met de kennis achteraf niet zou hebben uitgezocht. Toch kunnen we als cliffhanger alvast zeggen dat we ons meer dan kranig hebben geweerd en dat het een meer dan prima dag zou worden. Een smet was wel de afwezigheid van de Grijze wouw. Deze prachtige vogel had de afgelopen weken vrijwel onafgebroken domicilie gehouden nabij Renesse en uitgerekend vandaag was de eerste dag waarop hij zich niet liet zien. Niet heel gek, gezien de omstandigheden, maar natuurlijk wel heel jammer.
Gelukkig was er compensatie genoeg. Grappig genoeg liepen er letterlijk naast onze verzamelplek om te beginnen twee Koereigers! Zowel de woensdag- als de donderdaggroep kon dus al voor we ook maar een meter hadden gereden al een geinige soort noteren!
Polder Koudenhoek was zowel op woens- als op donderdag de eerste plek waar we stopten. Op woensdag zagen we er o.a. een Slechtvalk en de eerste Kleine zilverreiger (er zouden er nog vele volgen; bizar hoe algemeen de soort in dit deel van Nederland is!), op donderdag (toen het praktisch de hele dag droog was) konden daar ook twee Bruine- en twee Blauwe kiekendieven alsmede een Cetti's zanger worden toegevoegd.
De Brouwersdam is normaal gesproken een absolute winterhotspot wat betreft vogels en een befaamde plek voor enkele echte Deltaspecialiteiten. Echter, dit jaar is alles anders. Wat de reden is, is onduidelijk, maar dit jaar is het er tot nu toe ongelofelijk rustig gebleken. Nauwelijks duikers, nauwelijks IJseenden, nauwelijks zee-eenden en al helemaal niets zeldzaams. We bezochten de plek op beide dagen en zagen aan de binnenzijde van de dam gelukkig nog wel een IJsduiker, terwijl we het aan de buitenzijde moesten doen met enkele Kuifduikers, Geoorde fuut, Eiders en de gelukkig wel in overvloed aanwezige Paarse strandlopers en Middelste zaagbekken. Hoe leuk dat ook is, voor hier is het echt zeer karig. Dat noopte ons dan ook om voor de excursie van donderdag, die zich voornamelijk op en rond Brouwersdam zou afspelen, een alternatief te verzinnen. Dat lukte overigens vrij aardig, maar daarover later meer ;-)
Na de Brouwersdam liep het programma van beide dagen dus uit elkaar, dus eerst even het verhaal van de woensdag. Na een eerste vergeefse poging om de Grijze wouw te vinden reden we richting een polder waar Corstiaan in de voorbereiding wat Wilde zwanen getroffen. Wij hadden het geluk dat de groep inmiddels was aangevuld met flink wat Kleine zwanen, waaronder ook vele jongen. Gezien de kwetsbare status en de wereldwijd zeer kleine populatie is dat altijd een hartverwarmend gezicht!
De volgende verrassing die Corstiaan voor ons in petto had was een op het oog willekeurig akker, waarop zich blijkbaar een grote groep Witte kwikstaarten ophield met daarin zowaar één prachtig mannetje Rouwkwikstaart. Ontzettend leuk!
Nabij de Prunje stopten we bij enkele plassen waar we o.a. Lepelaars, Zwarte ruiters, een Witgatje, Kluten en 10 Kemphanen vonden. Een stuk verderop werd het soorttechnisch nog mooier. Het was even zoeken, maar we wisten in de lastige, hoge begroeiing uiteindelijk zowel vier Strandleeuweriken als een vrouwtje Sneeuwgors te vinden! Langs de Waddenkust zijn dit soorten die we nogal eens tegenkomen, maar in de Delta zijn ze tegenwoordig echt schaars! Helaas zagen slechts één andere deelnemer en ik het langs knallend Smelleken, maar konden we wel allen een jonge Slechtvalk bekijken. Deze vogel deed mij wel erg denken aan de ondersoort calidus (Toendraslechtvalk): een groot beest, met vrij lichtbruine mantel, scherpe baardstreep en zeer lichte kop. Helaas bleef de vogel flink op afstand en zal het dus bij een vermoeden blijven.
De volgende stop was polder Burgh- en Westland, alwaar we al heel snel de Zwarte rotgans troffen in een erg grote groep Rotganzen. Toch is het altijd nog een hele klus om 'm iedereen te laten zien. Zeker mensen met weinig ervaring met de soort hebben nog wel eens moeite om 'm uit de meute te pikken, maar als je het zoekbeeld eenmaal hebt, lukt het uiteindelijk. Er liep in de groep ook nog een hybride Rotgans x Zwarte rotgans, maar die hebben we maar even links laten liggen ;-). Een Sperwer en een Roodborsttapuit konden nog wel aan het daglijstje worden toegevoegd.
Bij de Koudekerkse inlaag zagen we, in de harde wind op de dijk, o.a. een Brilduiker en een Kuifduiker. De middag liep inmiddels haast op haar einde en een laatste poging bij de plekken van de Grijze wouw en de Brouwersdam leverden aan noemenswaardigheden niets meer op dan een Havik. Ondanks het missen van de wouw en het uitdagende weer kon de woensdaggroep terugkijken op een mooie en vogelrijke dag.
De donderdagexcursie zou dus rondom de Brouwersdam plaatsvinden, maar door een chronisch gebrek aan vogels op de dam en de niet afnemende wind, wat vogelen op de omringende vlaktes toch wat lastig maakt, besloten we de middag te spenderen op Walcheren. Daar zaten namelijk drie ontzettend leuke en zeldzame soorten op ontzettend lelijke plekken. Ach ja, zo gaat dat soms; vogels hebben andere prioriteiten dan mooie woonruimte zoeken. De drie doelsoorten waren echter alle geen intikkertjes en omdat we maar relatief kort de tijd hadden, waren we wel enigszins afhankelijk van de onbetrouwbare factor geluk. Het waren een Kleine Alk in de buitenhaven van Vlissingen, een Grote burgemeester in de binnenhaven van diezelfde stad en een Siberische braamsluiper in een wijk in Dishoek.
We besloten te starten bij de Kleine alk en na een tip van een vertrekkende vogelaar stonden we precies op het juiste moment op de juiste plek. Precies toen we op de kade liepen, kwam de kleine schat aanzwemmen en begon fanatiek te foerageren. Het is werkelijk ongelofelijk hoe snel de vogel zich onder water voortbeweegt. Eerst zagen we hem op een meter of vijftig, twintig seconden later dook 'ie ineens vlak voor ons op (letterlijk onder ons, eigenlijk!) weer later was 'ie aan het eind van de steiger en na een minuut verdween de vogel tussen enkele schepen en waren we 'm definitief kwijt. Gelukkig heeft iedereen 'm geweldig gezien en liet de vogel ook nog eens een onuitwisbare indruk achter! Wat een fantastische soort en wat een dapper, stoer vogeltje in die grote, lelijke haven!
Dat ging dus heel soepel! Wat nooit soepel gaat en bij de meeste vogelaars überhaupt niet tot succes leidt is de zoektocht naar de overwinterende Grote burgemeester. Deze vogel, die we vorig jaar overigens tijdens een zeetocht vanuit IJmuiden al eens tegenkwamen toen 'ie op weg was naar Vlissingen, heeft overdag geen vaste verblijfplaats. Soms zien mensen 'm op één van de daken, sommige gelukkigen zien 'm overvliegen maar de meeste zoektochten lopen uit op een teleurstelling. Ook wij dreigden achter het net te vissen, want ondanks een wandeling door de troosteloze haven (de enige bui van de dag viel ook precies hier) zagen we niets wat op een burgemeester leek. Toen we de minibus alweer in zicht hadden, zag ik de vogel echter ineens vliegen boven één van de aangemeerde schepen. Hij vloog daar enkele rondjes en zette toen koers naar een plat dak, alwaar we hem al snel weer kwijt waren. Maar dat gaf niets, want iedereen heeft 'm prima gezien! Een dikke meevaller en de jonge Drieteenmeeuw die door de haven het binnenland in vloog was een leuke bonus!
We hadden nu nog een dik half uur om drie uit drie te "scoren" (een woord dat ik niet zo graag gebruik in de context van vogels kijken, maar in dit geval mag het wel een keer), dus vol goede moed navigeerden we naar de villawijk in Dishoek. Daar aangekomen stond er al een vogelaar en duurde het maar kort voordat we ook de Siberische braamsluiper in beeld hadden. Even zat de vogel open en bloot in een kaal struikje, waar 'ie veel beter te zien was dan in zijn vaste naaldboom.
Je begrijpt dat de stemming opperbest was toen we terug reden naar het startpunt. Maarrr, het werd nog mooier. Geloof het of niet, maar vijf minuten voor we Renesse zouden passeren was Corstiaan zo attent om me te bellen met het nieuws dat de Grijze wouw zojuist was teruggevonden. Snel werd de navigatie omgezet en steeg de spanning; het zou toch niet? Nou, wel dus, want kort daarna en reeds in afgaand licht werden we toch nog getrakteerd op een prachtige Grijze wouw; jagend en poserend en zelf een keer roepend; fantastisch! Heel sneu dat het gisteren niet zo liep, maar de geluksvogels van de donderdag kunnen terugkijken op een memorabele vogeldag met een opmerkelijk palet aan zeldzaamheden!
Volgend jaar gaan we zeker weer de Delta in en zeker weer twee dagen (los te boeken maar ook als tweedaagse). Houd de kalender in de gaten en wees tot die tijd vooral welkom op een andere excursie
Voor nu een fijne jaarwisseling gewenst!