Privé-excursie (1 december) en Kweldertocht (2 december 2023)
Na weken van duilerige nattigheid werd het afgelopen week ineens een beetje winter. Deze omslag kwam langzaam op gang, maar afgelopen vrijdag en zaterdag mondde deze, in ieder geval in Noord-Nederland, uit in twee winterdagen waar je van droomt! Knisperend en helder koud, winterluchten met af en toe zonnige periodes en nauwelijks wind: het voelde zowaar ouderwets aan! En nergens komen het landschap en de wintersoorten dan zo goed tot hun recht als langs de Waddenkust en op de kwelders!
Het geluk had bepaald dat ik beide dagen op stap mocht. Mijn tweedaagse begon vrijdag met een privé-excursie. Het was een soort familiereünie voor 8 personen, die graag samen een dagje roofvogels en uilen wilden kijken. Bijzonder jammer en sneu was dat de hoofdboekster zelf ziek was, dus uiteindelijk gingen we met drie in plaats van vier stellen op pad.
Hoewel ik geen enkele vogel ooit als vanzelfsprekend zal beschouwen, ging de route heel soepel en zoals 'ie de afgelopen keren altijd is gegaan, dus met een 100% score op de te verwachten soorten. Bosuil, Ransuil, Velduil, Bruine- en Blauwe kiekendief: als je niet beter zou weten zou je denken dat het de gewoonste zaak van de wereld is. En ook Ruigpootbuizerd kon weer aan het lijstje worden toegevoegd, maar deze soort verdient in dit geval nog wel even een speciale vermelding. Niet alleen als zijnde de meest zeldzame soort en een echte winterspecialiteit van de noordelijke provincies, maar vooral vanwege het feit dat we niet minder dan DRIE exemplaren zagen! Ik kan me niet heugen wanneer dat voor het laatst is gebeurd tijdens een excursie (welke excursie dan ook en door wie dan ook gegeven)! Hier een serie plaatjes van de verschillende vogels.
Naast de roofvogels en uilen stond er nog een andere soort bovenaan de lijstjes van "soort van de dag", die achteraf worden opgesteld: Baardman. Rustig winterweer is bij uitstek geschikt om naar deze prachtige en fascinerende soort op zoek te gaan en die zoektocht ging ons vandaag wel heel erg goed af!
Velduilen waren ook favoriet, maar aangezien ze op het moment waarop wij er waren niet actief waren, moesten we ze tussen de begroeiing uit zien te halen. Ik vond er uiteindelijk zeven, maar het viel nog niet mee om ze aan te wijzen. Uiteindelijk lukte dat natuurlijk en konden we bij een schitterende zondondergang terugkijken op een prachtige wintervogeldag!
Op zaterdag kon ik dan eindelijk "los" met de eerste dagexcursie "Kweldertocht langs de Waddenkust" van deze winter. Na een afgelaste editie eind november vanwege abominabele weersvoorspellingen konden we het nu echt niet beter treffen! Een geweldig winterlandschap, zeer rustig en uiteindelijk zonnig weer zorgden voor een sprookjesachtig, Anton Piekiaans tafereel langs de kwelders. En een bepaald niet onbelangrijk detail: er waren heel erg veel mooie vogels te zien!
Het begin was meteen spetterend, want de eerste waarneming die de (overwegend digitale) notitieboekjes in kon was die van zeker 11 Velduilen! We zagen ze ditmaal wel rondvliegen, wat in het winterwonderland van de kwelders toch echt een extra dimensie geeft!
Omdat er op de dijk ook de nodige gezinnen aan het sleeën waren, stonden er her en der op wat onhandige plekken auto's geparkeerd. Dat zorgde er bij het wegrijden van de dijk voor dat er twee wielen van de minibus naast de weg terecht kwamen en het even schrikken was toen de bus vast (b)leek te zitten. Gelukkig viel het achteraf allemaal mee; toen iedereen was uitgestapt raakte de bus al heel snel en makkelijk weer los. Het leverde in elk geval een mooi momentje van teambuilding op ;-).
Op weg naar de volgende bestemming zagen we een groep vogelaars om een hulst heen staan, waar uiteindelijk een Ransuil uitvloog. Ze stonden er duidelijk veel te dicht op... We konden de uil volgen tot z'n volgende rustplaats, waar 'ie zich mooi liet zien. Het was echter een kale boom en dat is niet waar ze van houden en waar de echt tot rust kunnen komen.
De eerste wandeling over de kwelder was niet alleen enorm sfeervol, maar ook bijzonder productief! We zagen bijvoorbeeld een geweldige groep van 72 Strandleeuweriken, die steeds op en rond de pier in het aanspoelsel aan het foerageren was. Daarnaast vlogen er meerdere Oeverpiepers rond, zagen we her en der groepjes Fraters, vloog een IJsgors roepend over, waren er meerdere Blauwe kiekendieven voor handen en vlogen er ook nog wat Velduilen rond. Het was wintervogelen in optima forma!
Op de pier van Holwerd was het plan om de "Small Five" van de kwelders compleet te maken en dat lukte wonderwel! Niet alleen troffen we vijf Sneeuwgorzen aan, ook scherrelde er een IJsgors tussen de blokken. Deze soort is veruit de lastigste van de "Small Five" om aan de grond in beeld te krijgen; dat lukt lang niet altijd.
Nog even over de Sneeuwgorzen: sinds het artikel van Rik Winters in Dutch Birding over de verschillende ondersoorten van Sneeuwgorzen ben ik speciaal geïnteresseerd in deze leuke vogels. "Onze" sneeuwgorzen komen vooral uit Scandinavië en behoren tot de nominaat nivalis, maar ook vogels uit IJsland van de ondersoort insulae zijn in Nederland te verwachten. Echter, er is nog een derde, weinig bekende en (waarschijnlijk) zeldzame ondersoort vlasowae uit Russisch Siberië. Deze ondersoort is de lichtste van alle, heeft een relatief ongetekende stuit (wit tot licht oranje), toont zeer lichte bovendelen en heeft een iets forser postuur dan de andere ondersoorten.
Aangezien ik gek ben op ondersoorten, probeer ik al sinds het uitkomen van het artikel een kandidaat van deze ondersoort te vinden, maar ondanks dat ik honderden exemplaren per jaar zie, heb ik nooit een echt overtuigende vogel gezien. Tot vandaag, want één van de vijf vogels valt heel mooi binnen de kenmerken die nu bekend zijn van vlasowae. Ik heb Rik Winters inmiddels naar zijn mening gevraagd en ook hij vond het een spannende vogel. Nogmaals: er is nog veel onbekend over de herkenning en wellicht past deze vogel ook "gewoon" binnen de variatie van nivalis, maar het was zonder twijfel een zeer opvallend schepseltje. Het zaak om dergelijke exemplaren zo goed mogelijk te documenteren; wie weet waar dat in de toekomst nog toe gaat leiden!
Verder bracht de pier nog o.a. Fraters, Blauwe- en Bruine kiekendieven en vele Veldleeuweriken. De "Small Five" (winterzangvogels van de kwelder: Oeverpieper, Sneeuwgors, IJsgors, Strandleeuwerik en Frater) waren hiermee meer dan overtuigend "binnen"!
Een soort die op een winterdag in het noorden ook niet mag ontbreken, ook vandaag niet, was de reeds eerder onder de aandacht gebrachte Ruigpootbuizerd. In het buitendijkse kweldergebied bij Ferwerd overwintert al enkele jaren een adult vrouwtje en geheel in lijn met de succesvolle dag tot nu toe, vonden we haar vlot (maar wel op afstand). En net als enkele weken terug kregen we er ook nu weer Blauwe kiekendieven en een Zeearend bij en iets verderop pikten we nog een IJsvogel op!
Een laatste wandeling op een laatste kwelder leverde weer een groep Strandleeuweriken ("slechts" 20 ;-)), een overvliegende IJsgors en twee langsvliegende Kleine zwanen op. Hiermee leek er een einde aan een kwelderdag te komen, ware het niet dat we op de weg terug naar de verzamelplek nog op een grote groep Rot- en Brandganzen stuitten. Een snelle scan leverde op de valreep en in het laatste licht nog een Witbuikrotgans op!
Poeh, wat een prachtige dag was dit geweest; precies waar zowel gasten als de gids op hoopten! Ik ben nu alvast aan het duimen geslagenvoor de komende edities!
Daarover gesproken: voor de editie van volgende week maandag is nog een plekje MET KORTING te boeken en dat geldt ook voor enkele andere excursies binnen nu en twee weken. Wilt u dus met korting een excursie bijwonen, check even de site, bijvoorbeeld HIER!