KWELDERTOCHT XL: FRATERIG
- Martijn Bot
- 1 dag geleden
- 5 minuten om te lezen
TWEEDAAGSE MINIBUSEXCURSIE, VRIJDAG 28 EN ZATERDAG 29 NOVEMBER 2025
Kent u dat fenomeen: fraterig? Waarschijnlijk niet, want om dat tot in de vezels te begrijpen en te ervaren moet je echt regelmatig in de winter aan de Waddenkust zijn. Bovendien lijkt dit najaar extra fraterig te verlopen, want ze zaten deze tweedaagse werkelijk overal! Er was slechts ƩƩn stop in deze twee dagen waarop we ze niet zagen. OkƩ, meestal ging het om overvliegende groepjes of vogels die op afstand boven de kwelder rondvlogen en foerageerden, maar toch: het gezellige gebrabbel van deze fijne soort was alom aanwezig en dat is alles behalve vervelend!
De eerste dag van de jaarlijkse tweedaagse Kweldertocht XL stond in het teken van de Groninger kwelders, grofweg tussen Eemshaven-West en Pieterburen. Dit zeer uitgestrekte gebied kun je onmogelijk in Ć©Ć©n dag 'bevogelen', dus het blijft in zo'n geval bij enkele doorsteekjes naar de Waddendijk, gevolgd door korte of wat langere wandelingen.
We startten dus aan de westzijde van het lelijke industriegebied dat de Eemshaven heet. Meteen na de industrie begint echter de natuur en zo kun je al veel leuke soorten zien terwijl de horizon nog vervuild wordt door lelijkheid. Een eerste poging om in een nat deel Bokjes te vinden mislukte, maar de wandeling in de zogenaamde Rommelhoek was een stuk succesvoller. Hier begon het Fraterfeestje al, met een flinke groep van zo'n 300 vogels. Aanvankelijk vlogen ze ver weg, maar ze waren nogal rusteloos en actief en dat bracht ze, na enig geduld, uiteindelijk op acceptabele afstand. Ook troffen we enkele Oeverpiepers, was een IJsgors aan de grond helaas maar voor enkelen weggelegd en vonden we eerst Ć©Ć©n los exemplaar en later een groep van ongeveer 25 Strandleeuweriken, die ongeveer net zo rusteloos was als de Fraters. Verder was een jagende Slechtvalk de moeite van het vermelden waard.
Op de plek waar jaarlijks enkele Grauwe gorzen overwinteren, konden we ze even niet vinden. Dat wil zeggen: ze gingen niet in de struikjes zitten. Als ze daar niet zitten, foerageren ze in de nabijgelegen voedselveldjes en ben je als vogelaar kansloos.
Noordpolderzijl was rustiger dan gebruikelijk. Natuurlijk zagen we er Fraters, maar ook de eerste Blauwe kiekendieven en opmerkelijk veel Kleine zilverreigers. Ook deze soort zagen we hierna nog ongebruikelijk vaak. Waren ze tot voor kort wel aanwezig maar doorgaans met enkele vogels, gedurende deze twee dagen raakten we met gemak in de dubbele cijfers.
De laatste uurtjes sloegen we stuk rondom Pieterburen. De binnendijkse akkers bleken al even leuk als de kwelders. Hier vonden we o.a. een Houtsnip, 5 Strandleeuweriken, meerdere jagende Blauwe kiekendieven en al heel snel ook de aanleiding om deze hoek te bezoeken: een adulte vrouw Ruigpootbuizerd! Deze soort wordt elk jaar zeldzamer in Nederland en volwassen vogels zijn al helemaal zo goed als verdwenen. Dit exemplaar was dan ook van harte welkom en ondanks de vrij grote afstand konden we alle kenmerken uiteindelijk prima zien. Leuk was het moment waarop de vogel het een tijdje aan de stok had met een Blauwe kiekendief.
Vanaf de zeedijk hoopten we in het laatste licht op wellicht een Velduil, maar deze soort zat er niet in. Maar we werden rijkelijk gecompenseerd met een Smelleken, dat ik al vroeg zag aankomen en dat mooi dichtbij langsvllog alvorens in oostelijke richting te verdwijnen!
Het laatste licht bleek toch niet helemaal het laatste licht, want bij het wegrijden richting het hotel zagen we op een akker nog net een zeer grote groep met Kol-, Brand-, Grauwe- en Toendrarietganzen. En vooraan liepen zowaar zeker drie Kleine rietganzen, een erg leuke soort en een onverwachte afsluiter!
Op dag twee begonnen we op de plek die doorgaans de hotspot van de noordelijke kwelders is: Paessens. Vandaag was het echter vrij rustig. OkƩ, de Fraters lieten ons ook hier niet in de steek. Sterker nog: we zagen ze nog niet eerder zo mooi! Meermaals landde de groep echt vlak voor ons en konden we op korte afstand van ze genieten. Ze vervelen nooit! Verder was de plek goed voor een overvliegende Sneeuwgors, enkele Blauwe kiekendieven (waaronder adulte mannetjes), Oeverpiepers, Lepelaars, twee Zwarte ruiters en vele Kanoeten en Bonte strandlopers.
Op de pier van Holwerd zagen we Fraters, Oeverpiepers en vooral meerdere Blauwe kiekendieven, waarvan er eentje aan het ravotten was met een lange tijd jagende Slechtvalk! Blauwe kiekendieven hebben het niet zo op andere roofvogels in 'hun gebied', zo blijkt.
In een ultieme poging om toch Velduilen aan de triplijst toe te voegen, maakten we een mooie wandeling in het buitendijkse gebied boven Blija. Helaas bleek deze soort ons niet gegeven en moesten we het doen met wederom meerdere Blauwe kiekendieven, een Slechtvalk, een IJsvogel en wat algemenere kwelder- en wadvogels.
Naast Velduil ontbraken ook Sneeuwgorzen aan de grond nog steeds op de triplijst. Dat kan natuurlijk niet op een kweldertocht in november, dus we moesten nog even alles op alles zetten om deze soort te vinden. En er was bovendien een extra motivatie. Niet alleen was Sneeuwgors een nieuwe soort voor Ć©Ć©n deelneemster, ze had me beloofd om lid te worden van Vogelskijken Magazine (waar ik voor schrijf) als ik haar de soort zou laten zien.
Ze had me dat al in een vroegtijdig stadium meegedeeld en met nog een uur licht begon ik 'm inmiddels wel een beetje te knijpen, maarrrrrr:
Het kwam dus goed! We troffen een groepje van zes en als bonus was er ook een groep van 18 Strandleeuweriken voor handen.
Ook op de plek waar we het licht langzaam zagen uitgaan en de tweedaagse afsloten vlogen wederom geen Velduilen (ze zitten daar wel...), maar kregen we nog wel onvolwassen Zeearend in de kijker, alsmede zeker vijf Blauwe kiekendieven, waarvan drie adulte mannen. Die zijn de laatste weken toch ineens binnengekomen, na een ogenschijnlijke schaarste in het begin van het najaar.
Ondanks dat niet alle soorten altijd meewerkten (daar mag je natuurlijk ook nooit op rekenen; het is en blijft de natuur) hebben we twee prachtige en droge (!) dagen gehad. En wat de soort van het weekend was, in ieder geval qua frequentie en aantallen, laat zich raden!
Mocht je nu ook dit kalenderjaar nog mee willen op zoek naar o.a. Fraters, er is nog plek op de eendaagse kweldertocht van 19 december en de tweedaagse 'Het beste van Noord-Nederland' op 20 en 21 december. Wees welkom!
Opmerkingen