150 SOORTENTWEEDAAGSE, 17 EN 18 MEI 2023
Ik wist natuurlijk dat het zou moeten kunnen, maar na tweemaal toch net te zijn stukgelopen tegen de "magische grens" begon ik toch wat te twijfelen. Maar afgelopen tweedaagse slaagde we dan uiteindelijk toch: de totaallijst ging over de 150 soorten heen naar 152, waarmee de missie van dit inmiddels jaarlijkse voorjaarsweekend (in dit geval een Hemelvaarteditie, dat strikt gezien dus geen weekend was) eindelijk slaagde. Ondanks dat vogels kijken nooit scoren, jagen of een wedstrijd mag zijn, voelde dit voor mij toch wel als enigszins als een opluchting ;-).
En nog steeds denk ik dat er zelfs wel rek in zit. Wat echt mee zat was dat we veel van de "normale soorten" wel zagen en/of hoorden. Gekste missers waren vogels als Sperwer (ik ben nu al vier dagen achter elkaar fanatiek op pad geweest zonder die soort te zijn tegengekomen!), Havik, Glanskop, Slechtvalk, Goudvink en Dodaars, maar je hebt er altijd wel een paar die je simpelweg misloopt. Maar wat wel beter had gekund was de, zoals de prachtige internationale term luidt, "vismig", oftewel "visual migration", oftewel de zichtbare trek. Half mei is de massa natuurlijk al wel voorbij, maar er kan nog steeds best veel op gebied van voorjaarsmigratie. We kregen echter te maken met een zeer koude noordelijke wind op woensdag (het werd de hele dag niet warmer dan 11 graden en we zaten niet eens aan de kust!) en een iets minder harde en minder koude maar nog net niet goede wind op donderdag, waardoor er in de lucht eigenlijk nauwelijks iets gebeurde en er nul beweging leek te zitten in de trek. Dat kost je toch wel wat soorten en maakte ook dat het af en toe wat statisch aanvoelde.
Maar laten we niet te veel klagen, het waren twee mooie dagen! Het gezelschap was heel gevarieerd wat betreft vogelervaring (van beginners tot fanatieke jaarlijsters), dus toen, onder het genot van een afsluitend drankje, de hoogtepunten werden opgesomd, kwam er een zeer gemêleerd lijstje tevoorschijn. Hier een top tien van hoogtepunten van zowel deelnemers als van mezelf, in volslagen willekeurige volgorde!
Breedbekstrandlopers!
Noordenwind is wel goed voor doortrekkende steltlopers en ik had ook al voorspeld dat we het daarvan zouden moeten hebben wat betreft zeldzaamheden. Helaas waren we wat te laat voor de gemelde Bonapartes strandloper, maar visten we wel een andere zeldzame soort uit de steltlopermassa op het Wad. Tussen o.a. Bontbekplevieren, Kanoeten, Zilverplevieren, Rosse grutto's, Drieteen-, Bonte-, Kleine- en Krombekstrandlopers zagen we twee of drie prachtige BREEDBEKSTRANDLOPERS! Deze soort is echt een specialiteit van Noord-Nederland; nergens wordt er vaker één (of meerdere) gevonden dan hier, maar het blijft altijd een hoofdprijs. Het is zonder twijfel mijn lievelingssteltloper en niet voor niets is de soort gekozen als logo voor de jaarlijkse Top-of-Holland vogeldag, die ik ooit samen met Peter de Vries ben begonnen. Ik heb er inmiddels vele tientallen gezien, maar zo knallend als deze zag ik ze zelden! Meer zomerkleed als deze worden ze niet, geweldig getekend, met de duidelijke snipstreken, vlekkerige flanken en zelfs oranje zoompjes op de tertials en mantelveren. Genieten! Naast dit exemplaar, dat lekker dichtbij liep, zagen we er nog twee op wat grotere afstand.
2. Eindelijk een Cetti's zanger! Vogelaars in alle andere delen van het land zullen hier smakelijk om lachen en de soort nooit noteren als hoogtepunt, maar hier in het noord(oost)en is 'ie nog wel noemenswaardig. Met de nadruk op nog, want CETTI'S ZANGERS duiken inmiddels op steeds meer plekken op en het zal niet lang duren voor ook wij er niet meer van opkijken. Maar de vogel die we op de tweede dag hoorden zingen was, geloof het of niet, de eerste die we ooit op een Honderd soortendag dan wel 150 soortenweekend registreerden. Jippie, maar het hek zal nu wel van de dam zijn/gaan ;-).
3. Rietvogels en strotten
Met o.a. Cetti's zangers, Grote karekiet, Bosrietzanger, Snor, Sprinkhaanzanger en de algemene "bruine vogels" zagen we eigenlijk alle realistisch mogelijke rietzangvogels. Één deelnemer noemde dat ook een hoogtepunt, en dan speciaal het feit dat je bij sommige uitbundig zingende exemplaren recht de snavel in kon kijken en de roze "strot" kon zien. Waarvan akte!
4. Het belang van geluid, deel 1
Niemand zal ontkennen dat het kennen van vogelgeluiden heel erg belangrijk is als je veel soorten wilt vinden en herkennen. Tijdens deze excursie hadden we daar twee heel frappante voorbeelden van, die zich toevalligerwijs beide op de zeedijk afspeelden. De eerste was misschien wel de mooiste en gaf mij persoonlijk ook echt een kick (dat mag wel, toch?). Een uurtje voor we in de Bantpolder zouden aankomen was het heugelijke nieuws ons ter oren gekomen dat de zomerkleed (!!) Rosse franjepoot, die wij twee jaar geleden ontdekten tijdens een excursie en die ook vorig jaar een paar dagen "langs is geweest", wederom was gezien. Dit kleed is echt superzeldzaam in Nederland; 999 van de 1000 exemplaren zijn juveniele vogels in het najaar die ook leuk en zeldzaam maar toch vooral wit en grijs zijn. Deze is knalrood en voelt derhalve haast als een andere soort! Echter, toen wij op de plaats delict stonden, bleek er net een Slechtvalk te zijn gepasseerd die de vogel hoog en ver weg had gejaagd. Een tegenvaller, natuurlijk, maar zulke dingen gebeuren nou eenmaal.
Weer een uurtje later stonden heel gefocust steltlopers te checken op zoek naar (o.a.) de Bonapertes strandloper toen ik van ver op het wad een roepje dichterbij hoorde komen. "Pits, pits" (of zoiets); heel subtiel maar de alarmbellen gingen meteen luid af. En wat bleek: van heel ver weg kwam een eenzaam "steltje" uit de massa van duizenden vogels roepend richting de dijk vliegen: de ROSSE FRANJEPOOT! Als 'ie z'n snavel op elkaar had gehouden, hadden we 'm nooit opgemerkt, nu zagen/hoorden we hem over de dijk vliegen en neerkomen in een ander plasje, waar de vogel de rest van de dag zou blijven zitten en vele andere vogelaars 'm nog hebben gezien. Heel erg gaaf!
5. Zomertortels
Eentje voor de fijnproevers en een vogel die je pas weet te waarderen als je het treurige verhaal van deze steeds zeldzamer wordende soort kent. Vroeger was het melancholische gekoer in alle bossen en parken te horen, vandaag de dag is 'ie uitermate zeldzaam. Ongebreidelde jacht, ongeschikt worden van broedgebieden, verdroging van de overwinteringsgebieden: het zit de soort niet mee en we zullen 'm dan hoogstwaarschijnlijk uiteindelijk ook verliezen als broedvogel. Als je z'n zang dan nog hoort, voelt het als een privilege waarbij je steeds weer hoopt dat het geen definitief afscheidsconcert is.
6. Slangenarenden
Ik heb ze in het vorige blog ook al genoemd als hoogtepunt maar ook nu speelden ze weer een hoofdrol. En om het verhaal nog ietsje mooier te maken dan wel uit te breiden: wij zagen zeker drie exemplaren tegelijk, wat zeker niet betekent dat dat ook het aantal vogels is dat er rondvliegt. Ik sluit zeker niet uit dat er stiekem al meer exemplaren zijn, want eigenlijk zagen we in het uurtje dat we op zoek waren constant wel vogels dichterbij of soms heel ver weg rondvliegen en was het dus heel lastig vast te stellen om hoeveel verschillende individuen het gaat. Twee ervan waren in ieder geval aan het baltsen, dus dat houdt de hoop levend dat er misschien wel iets moois staat te gebeuren!
7. Baardmannetjes
Baardmannetjes zijn allemansvrienden. Voor beginnende vogelaars staat de soort steevast hoog op de "verlanglijst", maar ook ervaren vogelaars zullen nooit uitgekeken raken op deze fascinerende vogels. Als je wat vaker of al langer buiten komt, kom je ze natuurlijk met enige regelmaat tegen, dus ervaren vogelaars zullen de soort niet de status "soort van de dag/het weekend" toekennen. Zoals gezegd hadden we echter te maken met een groep met een breed ervaringsspectrum, dus vandaar dat Baardmannen een plek in dit overzicht toebedeeld kregen. En daar is helemaal niets mis mee!
8. Witvleugelsterns
Aan Witwangsterns zijn we hier in het noorden inmiddels gewend, gezien het feit dat de enige broedpopulatie in Noordwest-Europa zich rond het Zuidlaardermeer bevindt. WITVLEUGELSTERNS zijn echter een heel stuk zeldzamer en zien we hier vooral op doortrek. Vorige week troffen we er al twee aan en deze tweedaagse waren we weer geluksvogels. Wederom vlogen er twee vogels in de Keeg rond (een volwassen en een tweedejaars vogel), die soms op aanraakafstand voorbij kwamen. Ik vind de soort werkelijk onweerstaanbaar; hoe een soort zonder kleur toch keihard kan knallen en waanzinnig indrukwekkend kan zijn! Hier dan ook extra veel plaatjes, omdat ze het verdienen!
9. Wielewalenovervloed!
Het was opvallend hoeveel WIELEWALEN we hoorden gedurende de twee dagen. Zowel in het Drents-Friese Wold als in het Fochteloërveen als in het Lauwersmeer hoorden we meerdere vogels op meerdere plaatsen. Zien was natuurlijk zoals gewoonlijk een heel ander verhaal, maar de zang is al een pure lust voor het oor!
10. Het belang van geluid, deel 2
Wederom, of eigenlijk nog steeds, op de zeedijk. Nog steeds stonden we steltlopers te checken (we hebben er flink de tijd voor genomen, aangezien er duizenden vogels liepen en het lekker weer was!) toen ik opeens een bekend gakje van achter de dijk hoorde aankomen! Als voorzitter van de fanclub was dit natuurlijk appeltje-eitje: dit was onmiskenbaar een ROODHALSGANS! Maar het ontzettend geinige was dat de vogel helemaal alleen was, roepend een rondje boven het wad vloog om vervolgens weer binnendijks te verdwijnen. Echt zo'n waarneming die je volledig had gemist als de vogel niet had geroepen en die op meerdere fronten bijzonder is. Niet alleen is de soort zeldzaam, normaal blijft 'ie in het veilige gezelschap van (in dit geval) Brand- en Rotganzen (die één dezer dagen alle zullen vertrekken naar de broedgebieden) en daarnaast is het merendeel van de vogels inmiddels wel weg. Zo'n roepende, solitaire vogel op 18 mei boven het wad: ik word er heel erg blij van!
Nog wat soorten die de top-10 dan niet mogen hebben gehaald, maar die wel een speciale vermelding verdienen: Geoorde fuut, Grauwe klauwier, Temmincks strandloper, Grauwe kiekendief (soort 152!), Pontische meeuw (soort 151, dus de laatste twee waren zeker niet de minste!), Zeearend, Boomvalk, Witwangstern, Steltkluut, Zomertaling, Bosuil (werd overdag uit een boom gejaagd door diverse zangvogels, daarbij een roep uitstotend!), Ransuil (deel van de groep is na het diner nog even naar een plek in het dorp geweest waar een familie zit), Ringmus (zo'n soort die niet alleen heel lastig aan het worden is, maar ook gewoon prachtig is!), Raaf, Fluiter, Zwarte specht (helaas slechts een flits en een roep), Reuzenstern, Dwergmeeuw, Kraanvogel, Roerdomp en Brilduiker (soort 150!).
Hier nog wat "losse plaatjes" van de twee dagen en mocht je de smaak te pakken hebben gekregen en ook een keer mee willen: in 2024 staan er alweer twee tweedaagsen op de kalender!
