The Small Five! Het klinkt lang niet zo groots en meeslepend maar loopt wel parallel aan de link die zo vele natuurorganisaties tegenwoordig maar al te graag maken met de Big Five van Afrika, dus bij deze onze inbreng: "Kom deze winter naar het noorden en ga mee op zoek naar de Small Five!"
Deze week (afgelopen donderdag) mocht ik zowaar weer een privé-excursie verzorgen en de keuze viel zeer terecht weer op de Friese waddenkust. De buitendijkse kwelders daar zijn niet alleen landschappelijk een lust voor het oog, maar herbergen ook enkele van onze meest gezochte wintersoorten, specialiteiten die in de rest van het land uitermate lastig of helemaal niet te vinden zijn. En voor vogelaars uit "het diepe binnenland", zoals in dit geval, is het dan al helemaal genieten. Niet alleen de schaarse soorten zijn dan prachtig en vaak zelfs nieuw, maar ook de wat algemenere zoutwatersoorten zijn in hun geval verre van alledaags.
Wat betreft die specialiteiten: The Small Five verwijzen naar de vijf zangvogels die alle afkomstig zijn uit ver noordelijke streken en vanaf oktober rondzwerven over de kwelders van vooral Noord-Nederland. Het gaat hierbij om Sneeuwgors, IJsgors, Strandleeuwerik, Oeverpieper en Frater. Omdat ze zo nomadisch en dus weinig honkvast zijn, kan het behoorlijk lastig zijn om ze alle vijf op een dag in de kijker te krijgen. Goede gebiedskennis, herkenning van de bijbehorende roepjes alsmede een portie geluk moeten samen een vruchtbare mix vormen en om maar meteen met de deur in huis te vallen: we vielen afgelopen donderdag met de neus in de boter! Nadat we elkaar ontmoetten in Zuidhorn, leverde de eerste stop van de dag meteen een wenssoort op, zij het dat 'ie met enige pijn en moeite gevonden werd. De RANSUILEN waren blijkbaar nog niet terug om de winterroest en na enig speurwerk vonden we er uiteindelijk toch nog één. Deze liet zich gelukkig wel mooi zien, dus de dag kon eigenlijk bij voorbaat al niet stuk.
Vervolgens zetten we koers richting de Waddenkust. De eerste stop was bij de inmiddels befaamde pieren buiten Paessens, een uitgestrekt, buitendijks kweldergebied dat zo groot en grotendeels ontoegankelijk is dat je wel wat geluk moet hebben om de soorten die je zoekt ook daadwerkelijk (aan de grond) in beeld te krijgen. Het is er echter sowieso altijd heerlijk struinen en op een heldere dag zoals wij die hadden heb je geweldig uitzicht op de Waddenzee, Schiermonnikoog en Ameland. Qua soorten kregen we ook een heerlijke mix voorgeschoteld: KANOETEN, OEVERPIEPERS, overvliegende IJSGORZEN, BLAUWE KIEKENDIEVEN, LEPELAARS, KLEINE ZILVERREIGERS, ROSSE GRUTTO'S, ROTGANZEN (voor binnenlandse vogelaars een soort die het noteren waard is!): het was prima toeven. De absolute hoofdprijzen waren echter de 30+ STRANDLEEUWERIKEN, die zich werkelijk fenomenaal lieten zien en fotograferen. Dit zijn toch zonder twijfel de pareltjes van de "Small Four" en sowieso esthetisch één van de mooiste wintergasten!
Na een inmiddels welverdiende kop koffie met onvermijdelijke stroopwafel bewogen we langzaam westwaarts, via Wierum naar Ternaard. Een korte wandeling leverde hier wederom de nodige Strandleeuweriken (7) en vier IJSGORZEN op. Ditmaal vlogen ze roepend en op ooghoogte langs, zodat we ze, toen ze eenmaal verdwenen waren, op het schermpje van de camera nog even rustig konden bekijken. Verder waren hier gigantische aantallen BERGEENDEN (vele honderden), enkele BONTBEKPLEVIEREN en een prachtig vrouwtje SLECHTVALK te zien. De paniek die de vogel veroorzaakte toen ze het op het jagen zette was ook erg indrukwekkend!
De meest westelijke bestemming van de dag was de pier van Holwerd. De wind was inmiddels iets aangetrokken en dat maakte dat ook de vogels zich iets onrustiger gedroegen. Zo ook de FRATERS die we hier zowaar aantroffen; zij vlogen dichtbij, maar zaten nauwelijks stil en waren dus lastig vast te leggen of rustig te bekijken. Verder vonden we met enig geluk zowaar een vrouwtje SNEEUWGORS op de blokken. Zij was alles behalve ril en onrustig en liet zich alle aandacht geduldig welgevallen. Met deze twee soorten hadden we de Small Five gecompleteerd, iets waar zowel ik als gids als de Apeldoornse gasten zeer tevreden mee waren! Voeg daar soorten als ZILVERPLEVIER, ZWARTE ROODSTAART, vele Oeverpiepers, BONTE STRANDLOPERS, Kanoeten, KLUTEN, wederom een Slechtvalk aan toe en u zult snappen dat de gezichten op standje "vrolijk" stonden.
De dag was inmiddels al zo goed als volmaakt, maar nog niet compleet; we hadden nog enkele uren licht over. Verandering van spijs doet eten, dus we verlieten de Waddenkust en verplaatsten ons voor het laatste deel naar het Lauwersmeergebied. En wandeling bij de Pomp leverde een mooi aantal zangvogels op, waarbij de Goudhanen en Vuurgoudhanen vooral in het oog sprongen. Een van de Vuurgoudhanen deed dat in het bijzonder vanwege z'n afwijkende koppatroon.
Vanaf de uitkijkbult leek het in eerste instantie redelijk rustig, maar al snel kwam er de nodig actie: de eerste Blauwe kiekendieven kwamen aangezeild (er bevindt zich hier een slaapplaats), er vlogen wat WATERPIEPERS rond en vanuit het riet riepen BAARDMANNEN en WATERRALLEN. Het werd echter pas echt spectaculair toen er ineens drie ZEEARENDEN boven het bos verschenen. Al snel bleek dat het ging om het lokale paartje, dat één van de jongen (waarschijnlijk een van hunzelf) hardhandig het territorium uit joeg. Daarbij werd het jong langdurig door beide ouders achtervolgd en vlogen ze elkaar uiteindelijk een paar keer flink in de klauwen, waarbij twee vogels soms een flinke afstand naar beneden duikelden. Het is bekend dat jongen in deze tijd van het jaar worden verstoten en op eigen benen moeten staan, en dit proces gaat soms met flink wat geweld gepaard. Dit zal er uiteindelijk toe leiden dat het jong het gebied zal verlaten op zoek naar een eigen plek, maar dit exemplaar was niet voor een gat te vangen; enkele minuten later kwam hij namelijk doodleuk terugvliegen en tot ons grote geluk deed hij dat recht over onze hoofden. Het licht was inmiddels beroerd aan het worden, dus de foto's zijn een matige afspiegeling van de belevenis!
Toen we bekomen waren van deze fantastische show en we op het punt stonden om het "een dag te noemen", werden we nog voorzien van een toetje in de vorm van enkele Blauwe kiekendieven en vooral 12 Kleine zwanen, waaronder een gezin van drie jongen (heel fijn om te zien, gezien de kwetsbaarheid en wereldwijde zeldzaamheid van de soort) en een geringd exemplaar (Code 015E). Dit is onder Kleine zwanenliefhebbers een bekende vogel, waarvan ik de levensloop nog even moet achterhalen.
Met Kleine zwaan als laatste nieuwe soort (de zesde deze dag (?)) en bij een ondergaande zon namen we afscheid en konden we terugkijken op een zeer geslaagde en soortenrijke dag met veel van de specialiteiten waarvoor je in deze tijd van het jaar (en gedurende de hele winter) naar het noorden komt. Wilt u dit ook eens meemaken, boek dan ook een dagje privé vogels kijken. Dat mag en kan nog en deze dagen zijn gedurende de "coronatijd" ook nog eens vriendelijk geprijsd.
Comments