Op Hemelvaartsdag stond onze jaarlijkse "klassieker", Lauwersmeer compleet, weer op het programma. Gids Lazar en ik (Martijn) namen beiden enkele vogelaars mee uit wandelen op een paar van de mooiste en meest veelbelovende locaties in dit uitgestrekte en vogelrijke nationaal park. Eigenlijk is de naam "compleet" enigszins misleidend (mijn nederige excuses), want een dag is veel te kort voor het complete plaatje. We proberen echter een dag vooraf de omstandigheden in te schatten en maken op basis daarvan een zo compleet mogelijk dagprogramma, een route die de grootste kans biedt op mooie en als het even kan bijzondere vogelsoorten. Dit jaar troffen we het met veel zon en weinig wind. Heerlijk wandelweer, maar doorgewinterde vogelaars weten ook dat trekvogels ook erg van deze omstandigheden houden en deze dagen aangrijpen om hard en hoog door te vliegen en kilometers te maken op weg naar hun broedgebieden (en geef ze eens ongelijk). Het kan dus wel eens behoorlijk hard werken zijn om leuke soorten aan de grond te vinden en het felle licht in combinatie met de warmtetrilling maakt vogelen soms best een uitdaging. Ik hoor u denken: "Het is verdorie ook nooit goed! Eerst klaagt hij over de koude noordenwind, nu weer over te veel zon en weinig wind!". Inderdaad, elk voordeel heeft z'n nadeel en andersom evenzeer. Mijn opmerkingen hierboven moeten ook eerder worden gezien als constateringen in plaats van klachten. En als u ziet wat we er uiteindelijk uit wisten te halen, hebben we ons zeer behoorlijk aan de omstandigheden weten aan te passen en heeft iedereen ook nog eens een flinke shot vitamine D toegediend gekregen! We begonnen de dag op een plek die, wat de omstandigheden ook zijn, niet mag ontbreken op een dag Lauwersmeer: het Jaap Deensgat. Hier werden we al meteen welkom geheten door liefst drie Zeearenden aan de grond en nog één of twee rondvliegers. Daarnaast zagen we o.a. Baardmannen, een Sprinkhaanzanger, Kleine plevieren, Bontbekplevieren, Kemphanen, Blauwborst, Snor, Kleine strandlopers, Zilverplevier en hoempte een Roerdomp ons van dichtbij toe. Een fijn begin van deze zonovergoten dag!
De volgende stop was aan de zuidkant van het gebied en leverde weer een leuke reeks aan waarnemingen op. Het groepje van Lazar zag een Purperreiger invallen, mooie soorten als Wielewaal, Spotvogel, Snor, Nachtegaal, Buidelmees, vier overtrekkende (ongeringde) Ooievaars en een hoog overvliegend tweedejaars vrouwtje Grauwe kiekendief waren voor alle deelnemers weggelegd.
Aangezien het laag water was op het Wad, leek het ons kansrijk om via de Bantpolder richting de Waddendijk te rijden. De wadplaat boven de zeedijk wil juist bij laag water nog wel eens leuke aantallen steltlopers opleveren, maar ook de Bantpolder zelf moest natuurlijk niet worden overgeslagen. De Morinellen leken daar helaas verdwenen, maar we kregen er wel twee andere flinke bonussoorten voor terug: twee Roodhalsganzen (een stukkie verder dan we de afgelopen tijd waren gewend, maar we deden het ervoor!) en... een langsvliegende Europese flamingo!! Ja, dan sta je toch echt wel even te knipperen met je ogen! We dachten dan ook even dat deelnemer Peter een grap maakte toen hij droogjes opmerkte dat er een flamingo aan kwam vliegen, maar het is natuurlijk een vrij onmiskenbare soort. Bizar en mijn eerste langstrekkende Europese flamingo ooit! Mei is een maand waarin alles overal kan, blijkt maar weer!
Kort ervoor hadden Lazar en ik overigens nog net een hartverzakking overleefd, ons bezorgd door wat achteraf een Gele kwikstaart bleek te zijn. Deze vogel produceerde een roep die ons allebei in de alarmstand zette, want deze leek waanzinnig veel op Roodkeelpieper. Het is een roep die ik nog nooit heb gehoord van een Gele kwikstaart, het was ook geen tussenroepje (het was het enige geluid dat de vogel voortbracht) en een bericht in verschillende appgroepen leverde ook eensluidend de reactie op dat dit wel erg afwijkend was. Luister en huiver: https://static.wixstatic.com/mp3/3db4c2_80a5eb024cf34015a508d3d576254a29.mp3
Afijn, toen we weer gekalmeerd waren van zowel deze gele vogel als de rode hals en de roze vleugels togen we naar de Waddendijk. Het was er gezellig druk met dagjesmensen maar gelukkig ook met steltlopers. We hadden de telescopen nog maar nauwelijks neergezet toen Lazar begon te stuiteren: Hij had pardoes een knallend zomerkleed ROSSE FRANJEPOOT in beeld gekregen! De vogel lag te rusten tussen honderden Bonte strandlopers, Bontbekplevieren, Tureluurs en enkele Kanoeten, Krombekstrandlopers en Kleine strandlopers en liet zich op enige afstand maar door de telescoop prachtig bekijken! Wow, wat een krankzinnig mooie vogel en wat zijn ze in dit kleed en in het voorjaar zeldzaam in Nederland! In het najaar waaien er nog wel eens jonge vogels langs (voornamelijk langs de kust; het is namelijk een zwemmende steltloper die op de oceanen overwintert en boven de poolcirkel broedt), maar die zijn vaak toch enigszins "saai" wit/grijs. Dit was een vogel in vol ornaat en nog een vrouwtje ook. Franjepoten zijn vogels waarbij vrouwtjes voor de verandering eens mooier zijn dan mannetjes en waarbij de mannetjes ook zorg nog eens dragen voor de jongen. Een fascinerende en vooral prachtige soortgroep, waarbij deze soort in dit kleed wellicht de mooiste representant is. Daarbij was de soort ook nog eens nieuw voor bijna iedereen (en dan meteen ook dit kleed!) en voelde hij ook voor Lazar en mij, vanwege het knallende kleed, een beetje nieuw!
Na een minuut of tien vloog de hele groep, inclusief de Rosse franjepoot, ineens in blinde paniek op en ver weg. De aanleiding was duidelijk: voor een man Slechtvalk zou ik als steltloper ook flink bang zijn! De vogels leken niet op korte termijn terug te keren, maar het was ook meer dan prima geweest; wat een knaller en een hoogtepunt dit voorjaar!
Het moment na de ontdekking wil ik ook nog even delen. Soms gebeuren er dingen die zo toevallig zijn, dat het haast eng is en in die categorie schaar ik de volgende, korte anekdote ook. Helemaal vol adrenaline van deze waarneming vertelde ik mijn deelnemers dat de laatste keer dat ik deze soort zo mooi zag was tijdens een reisje was dat ik begeleidde op Spitsbergen. Blijkbaar praatte ik flink hard, want vanaf de dijk kwamen drie dames naar me toe, die me aanspraken. "Ja, inderdaad, Spitsbergen, Longyearbyen, 2016. Daar waren wij bij!", waren hun woorden. Ik moest even met mijn ogen knipperen, want voor me stonden drie deelneemsters van diezelfde reis op Sitsbergen. Met hen was ik speciaal op zoek gegaan naar Rosse franjepoten, ik had hen noch de soort in dit kleed vervolgens ooit teruggezien en de vandaag, precies vijf jaar na dato, zie ik hen weer en kijken we weer samen naar een Rosse franjepoot in zomerkleed, nu in Nederland! Bizar, bizar, bizar. Had ik al gezegd dat ik dat vrij bizar vond?
Enigszins beduusd vervolgden we onze weg. De kustweg en een korte wandeling in de Westpolder leverde weinig enerverends op en aangezien het inmiddels tegen het eind van de middag begon te lopen, werd het tijd om via een route langs het Groninger deel langzaam maar zeker af te zakken naar de Ezumakeeg. Op het wensenlijstje van de deelnemers stonden namelijk nog baltsende Kemphanen alsmede de altijd lastig te vinden Temmincks strandlopers, dus we hadden een doel. In het noordelijk deel was het eerste doel al snel bereikt. Helaas iets verder weg dan ons lief was en in een soort zeenevel die was op komen zetten met het draaien van de wind (het gaf een heel bijzondere sfeer maar drukte de temperatuur ook flink) zagen we vele tientallen Kemphanen, waaronder meerdere mannetjes met kragen die volop aan het "kempen" waren; indrukwekkend! Daarnaast vlogen de eerste twee Steltkluten langs en vlogen er enkele onvolwassen Dwergmeeuwen rond.
De gewenste afsluiter van de dag kregen we voorgeschoteld in het zuidelijk deel, alwaar we konden genieten van in totaal niet minder dan 16 (!) Temmincks strandlopers, waarvan een groepje van zes zich fenomenaal en van heel dichtbij liet zien. Met twee Steltkluten er praktisch naast was het, in mooi middaglicht, puur genieten!
Deelnemers: wederom hartelijk dank voor jullie deelname en enthousiasme en hopelijk tot snel! En volgend jaar op Hemelvaartsdag doen we deze excursie uiteraard weer; hij staat inmiddels online en is boekbaar!