JUBILEUMTOUR DOOR NOORD-NEDERLAND!
- Martijn Bot
- 1 uur geleden
- 8 minuten om te lezen
5-DAY SUMMER BIRDING - WILDLIFE WORLDWIDE, 21-25 AUGUSTUS 2025
Precies tien jaar geleden ontmoette ik op de British Birdfair de toenmalige directeur van de Britse touroperator Wildlife Worldwide, destijds Travelling Naturalist geheten. Ik had toen net Birding Holland als naam overgenomen en Birdingholland.nl opgericht. We raakten in gesprek en hij bleek erg geĆÆnteresseerd in een korte zomerreis voor Britse gasten naar Noord-Nederland. Als groentje op dit vlak en nog volledig werkzaam in het onderwijs was het natuurlijk een eer om hiervoor gevraagd te worden. Hij had immer ook de veilige weg middels meer gerenommeerde en door de wol geverfde partijen kunnen kiezen. Lang verhaal kort: de zomer erna ontving ik de eerste groep en sindsdien is deze trip een jaarlijks terugkerend evenement waarnaar ik zeer uitkijk. Het is wel intensief, omdat ook de picknicklunches onderweg geregeld moeten worden en ik uiteraard bij de groep blijf tot na het diner, maar het is altijd erg leuk en steevast vogelrijk. Ik ken het noorden natuurlijk als mijn broekzak en vijf dagen vullen is dan ook nooit een probleem.
Jaar 10 van deze reis leverde een volle groep op. Afgelopen donderdag haalde ik ze op vanaf Schiphol en we reden naar het noorden via de Oostvaardersplassen. Hoewel, plassen...: de droogte heeft daar, zoals in het hele land, flink invloed op het gebied en haar bewoners. Er was aanzienlijk minder nattigheid te vinden dan gebruikelijk. Gelukkig waren de eerste Zeearenden van de reis wel makkelijk voor handen. Altijd een lekker en dankbaar begin, aangezien de soort in Engeland nog flink zeldzaam is. Diverse stops brachten verder een eerste kennismaking met de Nederlandse avifauna. Lepelaars, Bruine kiekendieven, Pontische meeuwen, Grote- en Kleine zilverreigers, Grutto's, Goudplevieren en Zwarte sterns: niets schokkends, gewoon rustig inkomen.
Dag 2: Noordoost-Groningen
Het programma van de vijf dagen, en met name de volgorde van de te bezoeken gebieden, bepaal ik (zoals altijd bij excursies) last-minute. Getijden, het weer, recente waarnemingen: ze zijn lang vooraf niet of nauwelijks te voorspellen maar zijn zeer bepalend voor het welslagen van de trips en de lengte en kwaliteit van de soortenlijst.
Met het oog op vooral het getij en het feit dat Grauwe kiekendieven, een doelsoort van deze reis, op het punt staan te vertrekken, leek het goed om de eerste volle dag te besteden in Noordoost-Groningen. Vanwege het vroege hoogwater startten we in de Breebaartpolder. Op de Punt van Reide kreeg de groep een voorproefje van wat hen (hopelijk) bij Westhoek te wachten zou staan: veel steltlopers op zoek naar droge pootjes. Dat lukte goed, hoewel de vogels over het algemeen wel op redelijke afstand bleven. Maar ook van wat verderaf zijn de wolken vogels die nu eens geen spreeuwen zijn spectaculair om te zien. We zagen alles bij elkaar toch een mooie selectie aan steltlopers, met o.a. Bonte strandloper, Krombekstrandloper, Kanoet, Rosse grutto, Zilver- en Goudplevier, Regenwulp, Bontbekplevier en Groenpoot- en Zwarte ruiters. Een juveniele Reuzenstern kwam vanaf de Dollard aangevlogen, maar knalde hoog en hard door.
Vanuit de hut werd de aanvankelijk afstand tot de vogels fijn gecompenseerd. We konden van zeer dichtbij genieten van o.a. Bonte strandlopers, Krombekstrandlopers, Zwarte ruiters, maar toch vooral van een poetsende en rustende Reuzenstern. Wat zijn het toch indrukwekkende schepsels, zeker zo lekker dichtbij!
Na een stop bij het bezoekerscentrum reden we de polders in om op zoek te gaan naar Grauwe kiekendieven. Net op weg kwamen we bij een akker dat vol zat met steltlopers. Vooral honderden (enkele duizenden?) Bontbekplevieren, met daarbij wat Krombek-, Bonte-, Kleine- en Drieteenstrandlopers waren de dijk over gevlucht voor het hoge water. Tot onze verbazing en geluk bevond zich in deze groep ook een adult winterkleed Morinelplevier. Daarnaast zat iets verderop een Slechtvalk een prooi te verorberen en had een juveniele Grauwe kiekendief het aan de stok met een Torenvalk. We kwamen even ogen tekort!
Tijdens de lunch onder de zeedijk kwam er vanuit het oosten een prachtige, adulte Zeearend aangeflapt. Deze verdween achter de dijk en toen we 'm beslopen hadden, bleek 'ie verderop in het veld te zijn geland naast zijn of haar partner. Gezellig!
Een ritje door de polder leverde makkelijk meerdere Grauwe kiekendieven op. We zagen adulte mannen, adulte vrouwen en jonge exemplaren. Nog even en ze vertrekken zuidwaarts; het zullen dan ook vast mijn laatste zijn van dit jaar!
Dik tevreden verlieten we deze 'uithoek' voor nog een korte, laatste stop bij het Dannemeer. Hier stond juist nog best veel water, waardoor het voor vogels juist weer iets minder interessant was/leek. We moesten het hier doen met wat Oeverlopers, Kemphanen en zo nog enkele algemeenheden. Ondanks dit rustige einde was het een meer dan goede dag geweest.
Dag 3: Drenthe
Vandaag stond een totaal ander habitat op het programma en togen we richting de bossen, de heidevelden en het veen in Drenthe. Omdat we er praktisch langs kwamen, bezochten we kort de Kwak, die al een paar dagen werd gezien in een parkje in Groningen. We vonden 'm snel, maar een echt vrij en fraai zicht gunde de vogel ons niet .
De ochtend werd 'stukgeslagen' op het Dwingelderveld en dat was erg productief! Vooral de roofvogels deden geweldig van zich spreken. Al vrij snel zagen we de eerste Slangenarend, vlak daarna gevolgd door nog twee exemplaren! Daarbij voegden zich in de loop van de ochtend o.a. Wespendieven, een Zeearend, Boomvalken, Buizerds, een Sperwer, een Slechtvalk en Bruine kiekendieven. Niet slecht voor enkele vierkante kilometers! Andere leuke soorten waren o.a. Raaf, Gierzwaluw en een verrassend late Koekoek!
Via Oude Willem reden we richting Fochteloƫrveen. Ergens op een op het oog willekeurige plek hing ineens een Slangenarend vlak naast de auto. Geen probleem, dat mag altijd!
Maar het verhaal ging verder, want op de lunchplek bij Wateren zagen we al snel weer een (andere) Slangenarend, die van achteren gezelschap kreeg van eerst een tweede, en iets later van een derde vogel! Dat bracht het totaal op niet minder dan ZEVEN Slangenarenden! En een rustige lunch werd ons niet gegund, want korte tijd later kwamen er van hoog VIER Zwarte Ooievaars aangegleden. Ze bleven lang en hoog boven het gebied thermieken, om uiteindelijk niet te landen maar hoog in zuidwestelijke richting door te vliegen. Fijn, want zo konden we eindelijk even genieten van de broodjes...
Op weg naar het Fochteloƫrveen zagen we op twee plekken in totaal elf Kraanvogels; ook dat was een doel van vandaag!
Eenmaal op de uitkijktoren trok het snel dicht en nam de wind in kracht toe. Geen ideale omstandigheden meer en we troffen boven het gebied dan ook weinig aan. Het leukst was een Boomvalk, die in de top van een dode boom een Boerenzwaluw aan het plukken was. De wandeling heen en terug bracht nog wel wat leuke 'lijstvulling', met o.a. Glans- en Matkop, Goudhaan en Vuurgoudhaan en Kuifmees. Met name deze laatste soort werd zeer gewaardeerd, want is voor Britten eigenlijk alleen in Schotland goed te doen. Ook vier overvliegende Kraanvogels waren fijn.
Inmiddels voelde het als herfst; tijd om huis/hotelwaarts te keren!
Dag 4: Westhoek en Waddenkust
Een van de redenen om deze reis te plannen en dus een bestemming waar naar werd uitgekeken was de befaamde hoogwatervluchtplaats bij Westhoek. Omdat het springtij was en er ook nog eens wind van zee werd verwacht, leek het me verstandig om flink op tijd aanwezig te zijn. Gelukkig was de wind nauwelijks een factor en kwam het water daardoor vrij rustig op; precies wat je wenst!
We waren er dus iets vroeger dan strikt noodzakelijk, maar dat was geen straf. Het licht was fenomenaal, het uitzicht wijds en de vogels kwamen langzaam maar zeker steeds dichterbij. Qua soorten was het de te verwachten selectie, maar het gaat hier natuurlijk vooral om de aantallen. En die waren weer indrukwekken! Kluten, Wulpen, Rosse grutto's, Bonte strandlopers, Krombekstrandlopers, Kleine strandlopers, Kanoeten (meer dan ik gewend was), Zilverplevieren, Bontbekplevieren, Scholeksters en enkele Drieteenstrandlopers, Goudplevieren, Grutto's en Steenlopers. Een Grauwe franjepoot was helaas te kort aanwezig om aan de groep te kunnen laten zien; de vogel vloog oostwaarts weg. Enkele Casarca's vlogen over en voegden zich bij de duizenden ruiende Bergeenden op de Waddenzee terwijl de eerste Pijlstaarten vanuit het oosten binnenkwamen. We kregen, kortom, het spektakel waar je hier voor komt: sfeervol, vogelrijk en najaarstrek in optima forma!
Bij Zwarte haan, de volgende plek, was het eveneens mooi maar was het qua soorten wat meer van hetzelfde. Friesland-buitendijks was rustig, wederom door de droge condities. De pier van Holwerd was dan weer erg druk, maar slechts kortstondig met vogels. Spoedig na onze aankomst werd de pier namelijk overgenomen door motoren alsmede dure sportwagens die hier even een show-off kwamen geven, compleet met idioot motorgebulder en lachwekkend gepoch. De steltlopers maakten hierdoor dat ze wegkwamen en wij volgden hun voorbeeld!
Een ander habitat, dan maar, dus zetten we koers richting de zuidkant van het Lauwersmeer. Hier was het weer heerlijk rustig en maakten de vogels weer de dienst uit. Baardmannen, Cetti's zangers, IJsvogel, Zeearenden en zeker drie Grauwe klauwieren vormden hier het sluitstuk van de dag.
Dag 5: Afsluitdijk
Net als vorig jaar reden we terug naar Amsterdam via de Afsluitdijk. Aan weerszijden is het immers leuk vogelen en liggen er kansen om de soortenlijst nog enigszins te spekken. De plasjes bij Harlingen, officieel het Hegewiersterfjild geheten, vormden een veelbelovende start. Tapuiten op het pad, Baardmannen in het riet, Bruine kiekendieven daarboven en op het water o.a. 4 Casarca's, veel Kemphanen, meerdere Zwarte ruiters, Grutto's, Lepelaars, Watersnippen, Pijlstaarten en Dodaarzen en natuurlijk enorm veel Grauwe ganzen. Het was leuk om ze af te zien remmen voor de landing: ze buitelen daarbij vaak helemaal om hun as! Hoogtepunt was een geruisloos maar laag overvliegende Reuzenstern; die vervelen nooit!
Aan de Friese kant van de Afsluitdijk zit het vaak vol met vogels en ook vandaag vormde daarop geen uitzondering. Enorme groepen Wulpen en Goudplevieren stonden te overtijen, maar vooral opvallend was de groep van 220 (!) Krooneenden! Het is een soort die hier wel vaker te vinden is, maar dit aantal heb ik hier nog nooit aangetroffen!
Aan de andere kant van de afsluitdijk kregen we ditmaal geen motoren of veel te dure patserbakken, maar een kolonne aan vissersschepen en festiviteiten rondom de visserijdagen van Den Oever voorgeschoteld. We besloten dus maar iets verder op de zeedijk te lunchen, maar het zicht op het Schor en de vele steltlopers daar was nog steeds fenomenaal. Grappig was dat, naast de soorten die we ook bij Westhoek zagen, hier ook best veel Drieteenstrandlopers zaten. In de bosjes langs het riet was het druk met Kleine karekieten, een Bosrietzanger en meerdere Tjiftjaffen, maar de leukste vogels waren de twee Graszangers, die om beurten de longen uit hun lijf zongen tijdens de voor de soort welbekende 'luchtdansjes'!
Inmiddels werd het tijd om toch wat harder richting Amsterdam te bewegen. We pikten nog een paar van de klassieke, ondergelopen bollenveldjes mee en konden zo nog wat Bosruiters toevoegen aan de triplijst, maar veel zeldzamer of gekker werd het niet meer. En dat hoefde ook niet, de groep was dik tevreden met de combinatie van de vogels en de mooie plekken die we hadden bezocht.
Volgend jaar hopelijk meer, nu eerst weer verder met de dagjes hier en de week Spanje (Tarifa, Coto DoƱana) over twee weken!
Comments